Đây là nhận định của nhóm nghiên cứu Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) tại báo cáo chuyên đề về Thông tư 16.

Như VnEconomy đã đưa, vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 16/2021/TT- NHNN thay thế Thông tư số 22/2016/TT-NHNN và Thông tư số 15/2018/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua trái phiếu doanh nghiệp.

Theo VCBS, Thông tư 16 thể hiện rất rõ thông điệp yêu cầu tổ chức tín dụng đảm bảo tỷ lệ nợ xấu ở mức an toàn, và chất lượng tín dụng được đặt lên hàng đầu. Tiếp đó, các sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp cũng có những quy định chặt chẽ trong tiêu chí lựa chọn và nguyên tắc giao dịch.

Đồng thời, nhà điều hành cũng lưu ý đến quy định nội bộ nhằm giám sát và đánh giá định kỳ, cũng như trao nhiều quyền chủ động hơn cho ngân hàng.

Đáng chú ý, sau khi tham khảo phản hồi từ các thành viên, so với Dự thảo thông tư, VCBS nhận thấy quy định tại Thông tư 16 rút gọn hơn và gắn liền với thực tiễn hoạt động mà vẫn hướng tới đảm bảo thị trường phát triển bền vững. Điều này cho thấy sự lắng nghe của nhà điều hành, động thái điều chỉnh phù hợp với diễn biến và kỳ vọng thị trường.

Trong thời gian tới, VCBS cho rằng, nhu cầu đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của tổ chức tín dụng vẫn sẽ tồn tại, khi đây là một kênh tài sản đem lại mức lợi nhuận khá hấp dẫn so với nhiều kênh khác. Đặc biệt là khi so sánh với Trái phiếu Chính phủ vốn đang có mặt bằng lợi suất khá thấp.

"Trong ngắn hạn, chúng tôi cho rằng hoạt động giao dịch trái phiếu doanh nghiệp đến từ tổ chức tín dụng nhiều khả năng sẽ được đẩy mạnh trong giai đoạn chuyển tiếp, trước khi thông tư đi vào hiệu lực", nhóm nghiên cứu tại VCBS nhận định.

Thậm chí, khi các quy định chặt chẽ trong Thông tư đi vào hiệu lực từ ngày 15/01/2022, VCBS ước tính Thông tư cũng chỉ có ảnh hưởng tới khoảng 20% lượng trái phiếu phát hành mới trên thị trường.

Nêu nguyên nhân, VCBS cho biết, Thông tư 16 chỉ tập trung vào giao dịch trái phiếu do doanh nghiệp phát hành. Do đó, thông tư này không ảnh hưởng đến các giao dịch trên thị trường sơ cấp và thứ cấp của trái phiếu do tổ chức tín dụng phát hành (chiếm khoảng hơn 30% quy mô thị trường).

Ngoài ra, các quy định tại thông tư cũng cho thấy sự chặt chẽ khi quy định về trái phiếu của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, để nhóm ngân hàng này có hành lang pháp lý về hoạt động mua, bán trái phiếu doanh nghiệp rõ ràng.

Trái lại, hiện đang tồn tại tình trạng, một số ngân hàng bán trái phiếu doanh nghiệp cho công ty con gây ra hiện tượng méo mó thị trường. Với việc ban hành Thông tư 16, các ngân hàng sẽ cần tính toán và có kế hoạch cụ thể về việc giao dịch trái phiếu doanh nghiệp của mình, để thực hiện tuân thủ thông Tư này.

Thêm vào đó, Thông tư 16 quy định các ngân hàng không được bán và mua lại cùng một trái phiếu doanh nghiệp (trái phiếu thuộc cùng một đợt/lô phát hành sơ cấp cụ thể, không phân biệt thời hạn) trong vòng 12 tháng. Điều này cho thấy Ngân hàng Nhà nước đặc biệt quan tâm tới chất lượng và tốc độ tăng trưởng tín dụng, cũng như hạn mức tín dụng phù hợp đối với từng ngân hàng.

Nhìn chung,  dưới định hướng của Chính phủ về phát triển thị trường vốn nói chung, thị trường trái phiếu nói riêng, ngân hàng là một trong những thành viên tham gia trên thị trường trái phiếu. VCBS đánh giá, việc ban hành Thông tư 16 quy định các hoạt động được phép đối với danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng, là phù hợp và cấp thiết đối với thị trường.

"Thông tư sẽ định hướng tổ chức tín dụng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chất lượng, đảm bảo dòng tiền dưới hình thức mua trái phiếu hay cho vay, đồng thời quản trị rủi ro tín dụng phát sinh sau này. Đây sẽ là những yếu tố cần thiết cho hoạt động mua và nắm giữ dài hạn đối với danh mục trái phiếu doanh nghiệp của tổ chức tín dụng", nhóm nghiên cứu tại VCBS nhấn mạnh.