Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ: Trước hết là bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư
PGS. TS. Võ Đình Trí *
06/10/2022, 08:58
Sau “dư chấn” trái phiếu Tân Hoàng Minh, Nghị định 65/2022/NĐ-CP được kỳ vọng đem đến sự khởi sắc mới cho thị trường khi sửa đổi, bổ sung những quy định nhằm lành mạnh hóa thị trường.
Nghị định 65 được ban hành nhằm lành mạnh hóa thị trường
Nghị định 65/2022/NĐ-CP mới được ban hành quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (Nghị định 65) đang thu hút nhiều quan tâm của thị trường. Những sửa đổi bổ sung nhằm lành mạnh hóa thị trường và định hướng để thị trường phát triển bền vững. Tuy nhiên, dư luận lại ít quan tâm đến khía cạnh bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.
NHỮNG ĐIỂM MỚI TÍCH CỰC
Thông tin đầy đủ, minh bạch là một yếu tố rất quan trọng trong việc đầu tư. Khẩu vị rủi ro của mỗi nhà đầu tư là khác nhau nhưng họ đều cần thông tin tốt để dựa vào đó mà ra quyết định.
Một điểm mới tích cực trong Nghị định 65 là quy định về chuyên trang thông tin về trái phiếu doanh nghiệp tại Sở giao dịch chứng khoán. Đây là một trách nhiệm quan trọng của Sở giao dịch chứng khoán và cũng là một trong những cách bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư hiệu quả.
Khác với cổ phiếu, trái phiếu là một công cụ huy động vốn mà doanh nghiệp có thể phát hành nhiều loại, nhiều đợt khác nhau và khả năng trả nợ hay rủi ro bị vỡ nợ là điều mà nhà đầu tư trái phiếu quan tâm nhất. Khi nhà đầu tư có thể biết được hiện trạng về các chỉ số nợ, khả năng thanh toán nợ, chi tiết dư nợ vay trái phiếu thì họ mới kiểm soát được rủi ro của khoản đầu tư.
Bởi vì trái phiếu doanh nghiệp là một khoản đầu tư trung dài hạn và các chỉ số về tài chính hoàn toàn có thể thay đổi theo thời gian. Chẳng hạn ở thời điểm phát hành, các chỉ số đều đáp ứng được các yêu cầu của nhà đầu tư, nhưng sau đó một thời gian thì có những chỉ số sẽ thay đổi. Điều này cũng giống như việc các công ty niêm yết công bố báo cáo tài chính định kỳ để cập nhật thông tin cho nhà đầu tư.
Vì yếu tố thông tin bất cân xứng trên thị trường nên quyền lợi của nhà đầu tư được bảo vệ gắn liền với trách nhiệm của tổ chức tư vấn hồ sơ chào bán cũng như trách nhiệm của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành.
Hơn ai hết, tổ chức tư vấn chào bán là nơi nắm được được nhiều thông tin và phải rất hiểu doanh nghiệp phát hành. Do đó nếu có vấn đề phát sinh sau này thì những đơn vị này phải có trách nhiệm liên đới. Áp lực trách nhiệm sẽ khiến cho các đơn vị tư vấn kỹ càng hơn trong việc lựa chọn hồ sơ tư vấn và đề xuất các giải pháp, tránh việc cố ý thông đồng với doanh nghiệp phát hành xâm phạm lợi ích của nhà đầu tư.
Trường hợp trái phiếu phát hành riêng lẻ dành cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp, tức là những người đã phải thỏa mãn một số điều kiện nhất định như có kiến thức, am hiểu thị trường, vốn đầu tư tối thiểu, nhưng nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng phải dựa trên các thông tin mà mình có được. Nếu thông tin bị giả tạo, không phản ánh đúng tình hình thực tế của doanh nghiệp thì chắc chắn lợi ích của nhà đầu tư sẽ bị xâm phạm.
Trách nhiệm của tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành cũng rất quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Thời gian qua, việc phân phối trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ chủ yếu qua các tổ chức tín dụng, các quỹ đầu tư hay công ty chứng khoán nhưng lại thiếu sự giám sát chặt chẽ, răn đe kịp thời của cơ quan quản lý nhà nước.
Theo quy định mới trong Nghị định 65, các bên trung gian phải cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cho nhà đầu tư theo phương án phát hành trái phiếu đã được phê duyệt, đảm bảo không để nhà đầu tư nhầm lẫn giữa việc mua trái phiếu doanh nghiệp và gửi tiền tại tổ chức tín dụng, không gây hiểu lầm về trái phiếu cho nhà đầu tư như trường hợp mua trái phiếu thông qua hình thức hợp đồng góp vốn đầu tư.
Riêng với việc bảo lãnh phát hành thì phải cung cấp đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư về phạm vi bảo lãnh phát hành, đảm bảo không có nội dung phải khiến cho nhà đầu tư nhầm lẫn giữa bảo lãnh phát hành và bảo lãnh thanh toán trái phiếu.
CẦN CHẤT LƯỢNG Ở CẢ PHÍA CUNG VÀ CẦU
Trái phiếu nói chung và trái phiếu phát hành riêng lẻ nói riêng là một công cụ huy động vốn cần thiết cho doanh nghiệp và thị trường. Tuy nhiên, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ phát triển an toàn, lành mạnh bền vững, thì chất lượng của phía cung là một ưu tiên, hơn cả phía cầu là những tiêu chí đặt ra với nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Chất lượng của phía cung là sự minh bạch, đầy đủ, kịp thời của thông tin. Mà muốn vậy thì doanh nghiệp phát hành phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính và các bên trung gian trong việc phát hành phải nghiêm khắc với trách nhiệm của mình. Cơ quan quản lý nhà nước cũng góp phần vào việc thúc đẩy nâng cao chất lượng thông tin thông qua hiệu quả của nguồn cung cấp thông tin cho thị trường như chuyên trang về trái phiếu doanh nghiệp ở Sở giao dịch chứng khoán.
Về phía nhà đầu tư chuyên nghiệp, những yêu cầu về kiến thức, số năm kinh nghiệm sẽ quan trọng hơn là giá trị danh mục đầu tư bình quân trong một thời gian, thời hạn sử dụng của giấy xác nhận là nhà đầu tư chuyên nghiệp, hay mệnh giá của trái phiếu. Bởi vì kiến thức và kinh nghiệm một khi đã có được thì chỉ có thể tăng thêm theo thời gian và với nhà đầu tư chuyên nghiệp thì không thể bắt đầu với một số vốn ít ỏi.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam so với nhiều nền kinh tế khác vẫn còn ở mức khá khiêm tốn. Nếu so theo quy mô của GDP thì đến cuối quý 2/2022, trái phiếu doanh nghiệp ở Việt Nam chỉ chiếm 7,8% của GDP, trong khi tỷ lệ này ở Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Hàn Quốc và các nước đang phát triển ở Đông Á lần lượt là 25,4%, 36,8%, 55,1%, 86,6% và 37,4%.
Như vậy tiềm năng để trái phiếu doanh nghiệp trở thành một kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế ở Việt Nam là khá lớn. Với những điểm mới của Nghị định 65 thì có nhiều hy vọng cho sự khởi sắc trở lại của thị trường trái phiếu doanh nghiệp sau dư chấn trái phiếu Tân Hoàng Minh.
Tuy nhiên, cũng như các lĩnh vực khác, các quy định sẽ chỉ có hiệu quả khi nó có tính thực thi cao, nghĩa là các bên như doanh nghiệp phát hành, tổ chức đấu thầu, bảo lãnh, đại lý phát hành phải thực hiện nghiêm trách nhiệm của mình. Muốn vậy, không có cách nào khác là phải có những hình thức xử lý vi phạm có tính răn đe cao. Vì nếu lợi ích có được vẫn lớn hơn cái giá của sự vi phạm thì khó mà ngăn cản họ được.
-----
(*) Giảng viên Trường ĐH Kinh tế Tp.HCM, IPAG Business School (Paris) và AVSE Global
Trái phiếu doanh nghiệp: Không thể “tham bát bỏ mâm”
13:00, 05/10/2022
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ: “Nắng hạn chờ mưa” từ một nghị định
Dư nợ tín dụng Đồng Nai 8 tháng đầu năm đạt hơn 571.000 tỷ đồng
Mặc dù tín dụng tháng 8 tỉnh Đồng Nai giảm nhẹ do đặc thù mùa vụ và dòng tiền trả nợ, song các ngân hàng vẫn duy trì tốt vai trò hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; 8 tháng 2025, dư nợ tín dụng trên địa bàn tỉnh đạt hơn 571.000 tỷ đồng…
Ngân hàng bứt phá và giữ ngôi đầu tín nhiệm của hệ thống
Mới đây, Vietcombank được Standard & Poor's (S&P), một trong 3 hãng xếp hạng tín dụng lớn nhất thế giới xếp hạng ở mức BB+, tương đương mức tín nhiệm quốc gia. Đó là kết quả không dễ đạt được trong bối cảnh thị trường tiềm ẩn nhiều rủi ro, phải hài hoà giữa chuẩn mực hoạt động, lợi nhuận và thực hiện các nhiệm vụ chính trị do Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước giao phó.
Vì sao đồng nhân dân tệ tăng giá so với USD nhưng giảm giá so với các đồng tiền khác?
Xu hướng tăng giá của đồng nhân dân tệ so với USD trong thời gian gần đây có thể sẽ tiếp tục, bởi Bắc Kinh nâng dần tỷ giá tham chiếu hàng ngày và được cho là sẽ không sớm có đợt cắt giảm lãi suất tiếp theo...
Ngân hàng Nhà nước bơm ròng mạnh trở lại
Trong bối cảnh tỷ giá trung tâm được điều chỉnh giảm, đồng USD suy yếu trên thị trường quốc tế và kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sớm hạ lãi suất gia tăng, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng gần 14.502 tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng trong phiên 16/9 qua kênh thị trường mở (OMO), góp phần hỗ trợ tăng trưởng…
Khoảng 8,3 triệu Bitcoin dự báo sẽ bị "đóng băng" vào năm 2032
Lượng Bitcoin lưu thông trên thị trường ngày càng khan hiếm và có thể tạo áp lực tăng giá...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: