Thị trường chứng khoán khởi đầu năm 2025 không nhiều tích cực khi chỉ số VN-Index đã bay 35 điểm chỉ trong vòng chưa đầy nửa tháng giao dịch. VN-Index rớt từ 1.268 ngày 3/1 hiện đang giao dịch tại vùng giá 1.233 với thanh khoản èo uột, có phiên ba sàn khớp lệnh chưa nổi 8.000 tỷ đồng. 

Nhận định về xu hướng thị trường, ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Kinh doanh Số, Công ty CP Chứng khoán VPBank (VPBankS) nói: "Khi tất cả đã chán nản, trở về nhà mua bánh chưng, cành đào thì chúng ta ở lại mua cổ phiếu và rất có thể đạt lợi nhuận tích cực, có “lì xì” cho năm mới".

Liệu nhà đầu tư đang có quá bi quan về thị trường chứng khoán, thưa ông? 

Nếu nhìn lại về tính chu kỳ, có thể thấy tháng 1 là thời gian rất quan trọng. Nếu tháng 1 tích cực thì cả năm cũng sẽ tích cực. Năm nay, tháng 1 khá xấu, với mức giảm từ đầu năm khoảng 4%.

Theo thống kê của tôi, trong lịch sử 26 năm của chứng khoán Việt Nam, khi tháng 1 giảm điểm thì thường thị trường thường sẽ có một năm khó khăn. Mặc dù các báo cáo lạc quan nhưng cũng cần nhìn nhận vào thực tế rằng tháng 1 có tính chỉ báo rất cao.

Ngoài ra, còn một chỉ báo khác là tháng 2. Nếu tháng 1 và tháng 2 đều xấu thì thị trường rất tiêu cực. Còn nếu tháng 1 xấu và tháng 2 tích cực thì chúng ta sẽ có những sự lạc quan hơn. Ngoài ra, ở Việt Nam có hiệu ứng Tết. Trước Tết, thanh khoản rất thấp và do đó ý chí của nhà tạo lập thị trường rõ ràng hơn rất nhiều.

Theo thống kê, hai tuần trước Tết thường rất quan trọng. Nếu đà giảm hiện nay chững lại vào tuần này và hồi phục tuần sau thì nhà đầu tư có thể mua trở lại. Khi đó, những câu chuyện xấu nhất mà chúng ta nghĩ đến đã được định giá vào thị trường rồi.

Về câu chuyện Tổng thống đắc cử Donald Trump, Goldman Sachs vừa chia sẻ quan điểm mới rằng dù ông tuyên bố sẽ áp thuế 60% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nhưng với việc lợi suất trái phiếu Mỹ hiện nay lên đến 5%, lạm phát có khả năng quay trở lại và thậm chí Bank of America đánh giá Fed năm tới sẽ không hạ lãi suất lần nào nữa, thì sức ép về lạm phát đang lớn hơn vấn đề thương mại.

Ông Trump sợ một là lạm phát. Khi lạm phát trở lại, chính sách thương mại, thuế quan của ông sẽ không sâu và mạnh như dự kiến. Tôi kỳ vọng vào ngày nhậm chức, ông Trump sẽ ký tăng thuế, nhưng ở mức 20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và chỉ một số mặt hàng mới đạt 60%. Khi ông Trump thay đổi quan điểm, thị trường quốc tế cũng sẽ phản ứng, và chúng ta có thể kỳ vọng thị trường vẫn tích cực vào năm sau.

Đó là lý do vì sao tôi chờ đợi đến tận những ngày cận Tết Nguyên đán. Khi tất cả đã chán nản, trở về nhà mua bánh chưng, cành đào thì chúng ta ở lại mua cổ phiếu và rất có thể đạt lợi nhuận tích cực, có “lì xì” cho năm mới.

Đồng USD đang mạnh lên rất dữ dội, vậy khi ông Trump nhậm chức, diễn biến này có nguôi lại hay không? Ông đánh giá tỷ giá có đạt đỉnh trong tháng đầu năm hay không?

Đầu tiên về xu thế, USD thường đi lên, hầu như năm nào cũng tăng giá, thể hiện sức mạnh của nền kinh tế Mỹ, trong khi VND mỗi năm đều mất giá.

Thứ hai, nhìn vào tính chu kỳ, USD thường mạnh vào ba tháng đầu năm, với xác suất tăng giá ở ngưỡng 58% trong tháng 1, 67% vào tháng 2 và 75% vào tháng 3. Sau đó, USD có xu hướng “đỏ nhiều hơn”. Từ tháng 4 trở đi, chúng ta cũng có thể kỳ vọng đà tăng hiện tại của USD sẽ kết thúc.

Hiện nay, không chỉ có Việt Nam mà toàn thế giới đều đang lo ngại về USD tăng giá. Những yếu tố như lợi suất của Mỹ đang cao và Fed có thể tạm ngừng hạ lãi suất; chính sách thương mại đang đem tiền trở lại nước Mỹ … đã phản ánh rất nhiều vào tâm lý nhà đầu tư.

Người duy nhất có thể đảo ngược đà tăng giá của USD là ông Trump. Nếu có những phát biểu bớt cực đoan hơn về chính sách thương mại, chúng ta sẽ thấy sự đảo chiều của USD. Rõ ràng ông Trump không muốn USD quá mạnh, không muốn giá dầu tăng cao như hiện tại. Tuy nhiên, ở thời điểm chuyển giao như hiện nay, nước Mỹ đang có hai người lãnh đạo.

Ông Trump thì muốn dầu giảm còn ông Biden lại áp một loạt lệnh trừng phạt với doanh nghiệp sản xuất dầu của Nga. USD cũng vậy, mặc dù muốn USD yếu nhưng chính sách của ông Trump, rồi việc Fed không hạ lãi suất … đang mang tác động ngược lại.

Thống kê cho thấy chứng khoán Việt Nam rất khó đi lên nếu USD không tạo đỉnh. Do đó, nhà đầu tư hãy theo dõi chỉ số USD Index (DXY) trước khi giải ngân chứng khoán. Khi giải ngân, hạn chế bắt đáy, vì không biết đáy ở đâu. Thay vào đó, chúng ta nên chờ những yếu tố vĩ mô rõ ràng, để mua ở sau đáy.

Theo ông, có phải chỉ nên đánh đầu cơ đối với thị trường chứng khoán Việt
Nam?

Đã là chứng khoán thì phải có sự đầu cơ. Đầu cơ theo thuật ngữ chính xác là mua dựa trên phân tích, đặt cược dựa trên phân tích có cơ sở. Chẳng hạn, như khi ông George Soros đánh sập đồng bảng Anh, thì ông cũng phải có cơ sở, không ngẫu nhiên.

Khi mua cổ phiếu với kỳ vọng cổ phiếu đó tăng giá trong năm nay, chúng ta phải dựa trên cơ sở nào đó. Nếu cơ sở đó đúng, chúng ta sẽ kiếm rất nhiều tiền. Cho nên trong chứng khoán, chúng ta có thể nắm giữ cổ phiếu mãi mãi như ông Warren Buffett hay Ken Fisher. Còn nếu không thể nắm giữ mãi mãi, chúng ta ít nhiều phải đầu cơ, và đầu cơ sẽ phải dựa trên quan điểm riêng của mình và nếu đúng, chúng ta sẽ được tiền.

Ông phân tích về các cổ phiếu thường tăng giá trong tháng 2?

Trên thế giới hay Việt Nam, tính chu kỳ cũng luôn rất rõ ràng. Tính chu kỳ thể hiện ở nhóm cổ phiếu hay tăng vào quý đầu năm, chẳng hạn nhóm cơ sở hạ tầng (đang tăng). Nhóm cơ sở hạ tầng tăng vào đầu năm khi người ta hay nói về nhiều kế hoạch như đầu tư công, những câu chuyện lớn. Thứ hai, nhóm dầu khí liên quan đến câu chuyện theo giá USD và những công ty niêm yết có nguồn thu theo giá USD thường tăng vào đầu năm.

Một nhóm cổ phiếu khá thú vị là tiêu dùng và bán lẻ cũng hay tăng vào đầu năm, bởi với những công ty như dược phẩm, bán lẻ thì nhu cầu tích cực nhất vào quý IV và quý Tết, giúp lợi nhuận, doanh thu công ty bán lẻ rất tích cực vào quý đầu năm. Đó là lý do vì sao lựa chọn ba nhóm cơ sở hạ tầng, dầu khí và dược phẩm cho giai đoạn đầu năm.

Ngoài ra, các cổ phiếu vừa và nhỏ thường chỉ tăng nửa năm đầu, nửa năm sau thường rất ít tăng. Năm nào cũng vậy, cổ phiếu vừa và nhỏ chỉ tăng từ tháng 2 - 3 đến tháng 6 - 7, cùng lắm đến tháng 8 - 9. Năm mạnh như 2021 thì mới tăng được đến hết năm.

Cho nên, những nhà đầu tư thích giao dịch cổ phiếu vừa và nhỏ cũng nên tập trung vào đầu năm, bởi giai đoạn sau cổ phiếu vừa và nhỏ cũng yếu hơn so với nhóm lớn. Chu kỳ này không chỉ đúng ở Việt Nam mà còn trên thế giới.

Những ngành nào có triển vọng và định giá hấp dẫn?

Tôi kỳ vọng năm sau là năm tăng trưởng tích cực về lợi nhuận đối với các ngành như ngân hàng (tăng 17%), chứng khoán (tăng 15%), BĐS khu công nghiệp (tăng 30,6%), thép (tăng 44%), bán lẻ (tăng 15%), dầu khí (tăng 21%) và cảng biển tăng (10%). So với các công ty chứng khoán khác, VPBankS ưu tiên hơn nhóm ngành dầu khí, thép, BĐS khu công nghiệp và ngân hàng.

2025 là năm của đầu tư công, và trên thực tế nhóm đầu tư công đã tăng trưởng từ đầu năm đến giờ rồi, tạo phân kỳ so với ngành khác. Đầu tư công ở đây không chỉ là đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn liên quan đến công nghệ, chẳng hạn như CTR, HPG … hoặc thậm chí FPT (AI cũng có thể liên quan đến đầu tư công) hay dầu khí (các doanh nghiệp hưởng lợi từ Lô B - Ô Môn). Những công ty nào liên quan đến đầu tư công năm sau sẽ hưởng lợi tích cực, nhà đầu tư nên ưu tiên nhóm ngành này nếu muốn chiến thắng thị trường.