Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV, sáng 22/10, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển của các tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Nghệ An, Thanh Hóa và Thừa Thiên Huế; và nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường trình bày báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết này.

Trong đó, một nội dung đáng chú ý là về việc quản lý đất đai, bao gồm việc chuyển đổi mục đích đất rừng và đất trồng lúa tại 3 địa phương.

Đối với thành phố Hải Phòng, Chính phủ đề xuất cho phép HĐND thành phố quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha (2 vụ trở lên) hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định. Theo quy định pháp luật hiện hành, thẩm quyền quyết định việc này thuộc về Thủ tướng Chính phủ.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, để đẩy mạnh phân cấp, phần quyền quản lý hiệu quả theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, có thể giao HĐND thành phố Hải Phòng quyết định những nội dung thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính Ngân sách lưu ý việc thực hiện cần công khai, lấy ý kiến người dân, được sự đồng thuận của các chủ thể chịu sự tác động, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực và phù hợp với quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với tỉnh Thanh Hóa, tỉnh Nghệ An, Chính phủ đề xuất việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng và rừng phòng hộ đầu nguồn trên 500 ha và đất trồng lúa trên 500 hecta (2 vụ trở lên) sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Theo quy định hiện hành, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng và đất rừng phòng hộ đầu nguồn từ 50 hecta trở lên, đất rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay, chắn sóng lấn biển bảo vệ môi trường từ 500 hecta thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Tuy nhiên, theo Ủy ban Tài chính Ngân sách, Quốc hội chỉ họp 2 lần/năm nên việc trình Quốc hội vấn đề này trước khi thực hiện có thể chậm trễ.

"Do đó,  để bảo đảm tính kịp thời và vẫn bảo đảm tính công khai, minh bạch, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Quốc hội giao Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định vấn đề này", Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường phát biểu.

Bên cạnh đó, Chính phủ đề xuất cho phép HĐND tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha (2 vụ trở lên) và đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng dưới 50 ha. Đồng thời, cho phép HĐND tỉnh quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất dưới 1.000 ha.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Tài chính Ngân sách cơ bản nhất trí và cho rằng cơ chế này góp phần đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho các địa phương trong trường hợp cần thiết phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Phú Cường, Ủy ban đề nghị lưu ý việc chuyển đổi phải đảm bảo phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, mang lại hiệu quả thiết thực, không ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội, môi trường và phát triển bền vững, đảm bảo an ninh lương thực, ổn định đời sống người dân. Song song với đó, việc phân cấp phải gắn với trách nhiệm cụ thể của các cá nhân, tổ chức, trách nhiệm của người phân cấp và được phân cấp để đảm bảo công khai, minh bạch, tránh tiêu cực, thất thoát, lãng phí.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách cho biết vẫn còn một số ý kiến chưa tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đối với rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Các ý kiến cho rằng không bảo vệ được rừng đã gây hậu quả nghiêm trọng, tác động tiêu cực đến phát triển bền vững và quy định trên có thể sẽ tạo tiền lệ không tốt, đặc biệt trong bối cảnh báo động về môi trường như hiện nay.

Ngoài ra, về quản lý quy hoạch, Chính phủ đề xuất cho phép Thủ tướng Chính phủ quyết định việc phân cấp cho UBND Hải Phòng và tỉnh Thanh Hóa, tỉnh Nghệ An thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị. Quyết định này dựa trên cơ sở đồ án quy hoạch xây dựng khu chức năng, quy hoạch đô thị trên địa bàn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Với nội dung này, Ủy ban Tài chính Ngân sách thấy rằng, hiện nay thành phố Đà Nẵng cũng đang được phân cấp điều chỉnh quy hoạch theo quy định tại Điều 8 Nghị quyết số 119/2020/QH14. Do đó, nhất trí với dự thảo Nghị quyết để bảo đảm phù hợp với tinh thần đẩy mạnh phân cấp theo các Nghị quyết của Bộ Chính trị.