Sự việc xảy ra rất đáng tiếc, tôi rất trăn trở khi sự việc xảy ra. Nó cũng là việc đột ngột, ngoài ý muốn, cũng để lại những hậu quả lớn cho bà con nhân dân: đời sống khó khăn, tâm tư, tình cảm bị ảnh hưởng. 

Đưa tập đoàn lớn như Formosa vào làm nghiêm túc như cam kết mong muốn sẽ thay đổi được một vùng khó khăn, dân nghèo khổ, mong có một nguồn lực lớn cho dân có việc làm để thoát nghèo, phải có một cú hích, có công nghiệp làm nền tảng, chấm dứt cảnh sản xuất manh mún.

Mình cứ nghĩ nó sẽ diễn ra theo chiều hướng tích cực, không ngờ xảy ra những cái đáng tiếc như thế. 

Thời gian đó, tôi cũng có trách nhiệm liên đới, nên tôi trăn trở, và tôi nghĩ kể cả những người không phải trong cuộc cũng trăn trở vì đó là đồng bào của mình. Chỉ có điều động cơ của chúng ta là động cơ tích cực chứ không phải tiêu cực, những cái xảy ra đã vi phạm cam kết luật môi trường của chúng ta, đó chính là thủ phạm và nguyên nhân.

Còn việc cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng theo trình tự, đúng theo Luật Đất đai, Luật Đầu tư và Nghị định 108. Khu kinh tế Vũng Áng nằm trong vùng đặc biệt khó khăn, nên Thủ tướng có Quyết định số 72, ban hành chính sách ưu đãi cho khu kinh tế này - một vùng đất khó khăn với bão lũ thường xuyên.

53 sai phạm đó là vi phạm về công nghệ môi trường, chứ không phải sai phạm trong cấp phép đầu tư.

Trình tự cấp giấy chứng nhận đầu tư theo đúng các quy định của luật, trong đó có tiêu chí quy định ưu đãi về ngành chúng ta đang khuyến khích đầu tư như thép, cảng biển… Đặc biệt, có một tiêu chí khiến Formosa được chọn, là dự án này có tới hàng vạn người lao động, lại nằm trong vùng kinh tế đặc biệt khó khăn…

Việc cấp phép chứng nhận đầu tư là đúng trình tự. Trước khi nhà đầu tư yêu cầu xin đăng ký đầu tư đã có văn bản 323 của Thủ tướng đồng ý chủ trương, giao cho Hà Tĩnh chỉ đạo khu kinh tế phối hợp với các bộ ngành hướng dẫn, kiểm tra và thẩm định hồ sơ.

Sau khi có ý kiến của tất cả các bộ ngành - hiện còn lưu giữ, sau đó hội đồng thẩm định báo cáo lại với Thủ tướng, Thủ tướng có văn bản đồng ý cấp giấy chứng nhận đầu tư. Theo Nghị định 108, Chính phủ uỷ quyền hoàn toàn cho địa phương hết, nơi nào có khu kinh tế thì khu kinh tế cấp, nơi nào không có khu kinh tế thì tỉnh cấp.

Tỉnh đã báo cáo lại hết sức nghiêm túc, còn việc họ vi phạm thì đó là vấn đề môi trường. Về mặt quản lý Nhà nước, cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng, nhưng thực thi của Formosa là vi phạm. Vi phạm này chúng ta đã và đang xử, chúng tôi đang kiến nghị xử lý nghiêm, kiểm soát chặt chẽ, yêu cầu thay đổi công nghệ, thiết bị, nếu không ta kiến nghị dừng, thu giấy chứng nhận đầu tư, phạt yêu cầu bồi thường lại toàn bộ môi trường cho chúng ta. Đó thuộc hoàn toàn thẩm quyền của chúng ta.

Mọi điều kiện đều trong tầm kiểm soát của chúng ta, chỉ tiếc là hậu quả gây ra gây tâm tư cho bà con, nhưng Chính phủ đã phần nào khắc phục, hỗ trợ ngay khi Formosa chưa bồi thường. Mong bà con ổn định đời sống sớm, trở lại bình thường.

Không có ưu ái đặc biệt

Tôi có nhận được thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường, họ đã kiểm tra vài lần và báo cáo cùng với Tổng cục Môi trường và cơ quan cấp phép, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tôi có hỏi lại anh em và anh em nói đã qua vài lần kiểm tra nhưng chưa phát hiện được. Sau đó có ý kiến nói có vấn đề về kỹ thuật.

Nhưng chắc chắn địa phương có trách nhiệm ở đây. Vấn đề ở đây do kỹ thuật chứ không phải do con người.

Văn bản chúng tôi lưu giữ, tất cả các bộ đều không bộ nào không đồng ý chọn Formosa cả, cũng không bộ nào nói việc Formosa gây vấn đề này khác ở các nước, hoàn toàn không có, hồ sơ còn nguyên.

Không thể có sự ưu ái đặc biệt nào, phải làm đúng luật, đúng trình tự, đúng bước đi theo quy định của pháp luật chứ không bỏ qua bất cứ giai đoạn nào: đúng Nghị định 108, đúng Luật Đầu tư, đúng theo quy định của Chính phủ.

Có ý kiến lại bảo kéo dài quá cũng có vấn đề, chúng ta đang cải cách mạnh mẽ nền hành chính. Chúng ta không rút ngắn thời gian, không bỏ qua, các trình tự vẫn đủ, ý kiến của các bộ, ngành liên quan đầy đủ.

Sau khi có đầy đủ ý kiến theo quy định của luật, thì Thủ tướng có ý kiến đồng ý.

Trước hết có phần trách nhiệm của Formosa vì quy định là có phần xử lý thải riêng, còn có thêm vài yếu tố như tự ý thu gom, tự ý chôn lấp trong trang trại, phải xử lý nghiêm. Nhưng cũng phải xử lý nghiêm cả bên phía chúng ta, khi cũng có phần trách nhiệm của ngay chính quyền cấp xã, cấp huyện, cả cấp tỉnh.

Nghe thông tin ấy tôi thấy rất bức xúc. Đổ mấy trăm tấn chất thải là không thể chấp nhận được, tôi đề nghị xử lý nghiêm những hành vi này và tiếp tục rà soát xem còn ở đâu không, nếu vi phạm tiếp thì không dừng lại ở xử lý hậu quả mà phải xử lý nghiêm hơn, để đảm bảo phát triển bền vững, chứ không thể phát triển kinh tế bằng mọi giá.