Phòng chống thiên tai cần sự phản ứng kịp thời, chính xác của cả hệ thống

Ngày 25/4/2022, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai chủ trì Hội nghị toàn quốc về công tác Phòng chống thiên tai và Tìm kiến cứu nạn năm 2022. Hội nghị được kết nối tới 63 điểm cầu UBND tỉnh, thành phố và 701 điểm cầu quận, huyện trên cả nước với hơn 19.000 người tham dự.

THIÊN TAI BẤT THƯỜNG NGAY TỪ ĐẦU NĂM

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên tai, cho biết năm 2021, thiên tai trên thế giới đã làm 16.000 người chết, mất tích, tổng thiệt về kinh tế trên 340 tỷ USD và tác động đến mọi mặt của đời sống, kinh tế-xã hội của nhiều quốc gia, khu vực.

Tại Việt Nam, mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề do dịch Covid-19 cũng như thiếu thốn về nguồn lực, song với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng, doanh nghiệp, đặc biệt là chính quyền cơ sở, công tác phòng, chống thiên tai đã đạt được nhiều kết quả. Thiệt hại do thiên tai năm 2021 giảm nhiều so với năm 2020 và các năm trước.

Theo ông Lê Minh Hoan, những tháng đầu năm 2022, thiên tai tại nước ta đã cho thấy những diễn biến phức tạp, dị thường, điển hình như đợt rét đậm, rét hại kéo dài từ ngày 19 – 24/2/2022 tại các tỉnh miền Bắc là đợt không khí lạnh mạnh nhất trong 40 năm so với cùng thời kỳ.

Đặc biệt đợt mưa lũ lớn bất thường, trái quy luật ngay giữa mùa khô, kèm theo dông lốc, sóng lớn từ ngày 30/3-2/4 tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hoà với tổng lượng mưa từ 200-600mm, trong đó có nơi mưa đặc biệt lớn như tại Khe Tre (T.T.Huế) 835mm, là đợt mưa kỷ lục trong 60 năm so với cùng thời kỳ. 

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, năm 2022 có khả năng xuất hiện bão mạnh trái quy luật với khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực biển Đông. Lượng mưa trong năm có xu hướng gia tăng trên phạm vi toàn quốc, khả năng cao xảy ra hiện tượng mưa cực đoan.

Qua diễn biến thiên tai từ đầu năm đến nay, có thể thấy, thiên tai năm 2022 sẽ tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp và dị thường.

Chủ trì Hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho hay, trung bình trong 20 năm qua, ở nước ta mỗi năm thiên tai làm trên 300 người chết, thiệt hại về kinh tế  từ 45-50 ngàn tỷ đồng. Riêng năm 2017 thiệt hại gần 60.000 tỷ đồng.

“Năm 2021, số người chết, mất tích do thiên tai giảm 70% so với năm 2020. Thiệt hại về tài sản giảm 87% so với năm 2020. Đây là năm thiệt hại do thiên tai gây ra thấp nhất trong hàng chục năm vừa qua. Qua đó, thấy được những thành quả của công tác phòng chống thiên tai”, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành ghi nhận.

NHIỀU TỒN TẠI, HẠN CHẾ CẦN PHẢI GIẢI QUYẾT

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cũng chỉ rõ: Công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cũng vẫn còn không ít những tồn tại, hạn chế. 

Thứ nhất, công tác dự báo thiên tai tuy đã có nhiều cố gắng nhưng chưa thực sự đáp ứng yêu cầu, chất lượng các bản tin dự báo cần tiếp tục được nâng cao hơn nữa.

“Đợt mưa lũ trái quy luật ngay trong thời gian mùa khô ở các tỉnh Nam Trung Bộ vừa qua, nếu chúng ta có thể dự báo, cảnh báo sớm hơn, chính xác hơn, chắc chắn thiệt hại về tài sản của nhân dân đã được giảm nhẹ hơn”, Phó Thủ tướng nói.

Thứ hai, phương tiện trang thiết bị, công cụ, vật tư phục vụ công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn vừa thiếu về số lượng, vừa chưa phù hợp với đặc điểm thiên tai từng vùng, dẫn tới những bị động trong ứng phó, cứu hộ cứu nạn.

Thứ ba, công tác hỗ trợ, triển khai khắc phục hậu quả thiên tai còn bất cập, thủ tục rườm rà gây chậm trễ, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra. Nhiều đợt thiên tai, sau cả tháng Ban chỉ đạo mới tổng hợp đề xuất hỗ trợ; việc đầu tư khắc phục hậu quả thiên tai không dứt điểm.

Thứ tư, công tác vận hành liên hồ chứa trên các hệ thống sông, đặc biệt tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên còn nhiều bất cập. Quy trình này cần xem xét lại, tránh trường hợp phân cho các địa phương, các địa phương lại giao cho chủ hồ… Sự phối hợp giữa các cơ quan khi xả lũ nếu phối hợp không tốt sẽ rất nguy hiểm, người dân không kịp ứng phó.

Về nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương cần đổi mới, nâng cao năng lực công tác theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai.

Đồng thời, cần sớm hoàn thành việc xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai; đẩy mạnh xã hội hóa trong việc lắp đặt hệ thống theo dõi, giám sát thiên tai chuyên dùng.

Khẳng định phương châm phòng là chính, chỉ đạo từ sớm, từ xa, Phó Thủ tướng yêu cầu cần triển khai ngay công tác kiểm tra, rà soát phương án, kế hoạch phòng, chống thiên tai trên cả nước.

"Khi tình huống thiên tai, sự cố xảy ra, phải phản ứng nhanh chóng, kịp thời, chính xác của cả hệ thống từ trung ương đến địa phương", Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời yêu cầu cần tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước, nâng cao năng lực của cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các cấp. Cùng với đó, là phải củng cố lực lượng xung kích phòng chống thiên tai tại cơ sở.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu phải rà soát, hoàn thiện pháp luật, xây dựng các chính sách xã hội hóa để động viên, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, người dân vào công tác phòng, chống thiên tai.

Đồng thời, yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan khẩn trương hoàn thiện dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành ngay đầu tháng 5/2022.