Thu phí đảm bảo có lợi nhuận phù hợp là “hết sức vô lý”

Thảo luận về dự án Luật Phí và lệ phí ngày 18/6 tại Quốc hội, khá nhiều vị đại biểu tỏ rõ sự không đồng tình vơi quy định mức thu phí được xác định đảm bảo bù đắp chi phí, có lợi nhuận phù hợp.

Theo dự thảo luật thì phí là khoản tiền mà cá nhân, tổ chức phải trả khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ. Lệ phí là khoản tiền mà cá nhân, tổ chức phải nộp khi cơ quan hành chính nhà nước phục vụ công việc quản lý nhà nước.

Cơ quan hành chính nhà nước sinh ra để phục vụ công việc quản lý nhà nước thì vì sao người dân đã đóng thuế nuôi bộ máy nhà nước để phục vụ dân mà vẫn phải trả tiền khi được phục vụ? Ủy viên Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy đặt câu hỏi.

Cùng một mối băn khoăn, đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) phân tích, theo phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật, tất cả các khoản phí người dân phải trả để được sử dụng, cung cấp dịch vụ công do các cơ quan nhà nước hay đơn vị sự nghiệp cung cấp. Khoản phí đó để đảm bảo bù đắp những chi phí hợp lý của cơ quan tạo ra dịch vụ công đó.

“Nhưng ở đây lại xác định là người dân phải trả thêm một khoản tiền nữa gọi là mức lợi nhuận phù hợp cho cơ quan nhà nước, đây là điều hết sức vô lý”, vị đại biểu này nhấn mạnh.

Không được tính đến lợi nhuận khi nhà nước cung cấp dịch vụ công cho người dân. Nếu chúng ta muốn xã hội hóa thì tách ra, không nên nhập nhằng điều này, rất phản cảm và người dân hoàn toàn không đồng tình về vấn đề này, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân Tp.HCM Nguyễn Thị Quyết Tâm thể hiện quan điểm.

Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng cho rằng việc thu phí để bù đắp chi phí của nhà nước trong các hoạt động quản lý và cũng cấp dịch vụ công là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, để đảm bảo có lợi nhuận phù hợp là vấn đề cần phải bàn.

Bản chất của một khoản phí chỉ là khoản thu ngân sách mang tính bổ sung, hỗ trợ và bù đắp cho các khoản chi phí quản lý, không nhằm mục tiêu lợi nhuận, đại biểu Hà Sỹ Đồng góp ý.

Hơn nữa, theo vị đại biểu này, các dịch vụ công là trách nhiệm của nhà nước nhằm mục tiêu phục vụ cá nhân, tổ chức mà không nhằm mục đích có lợi nhuận như một đơn vị kinh doanh. Nếu để nguyên tắc có lợi nhuận phù hợp trong nguyên tắc thu phí thì sẽ biến những khoản phí thành một khoản thu vượt quá mục tiêu ban đầu là bù đắp chi phí và có thể sẽ bị đội lên mức phí quá cao so với thu nhập cũng như lợi ích mà người dân và tổ chức được hưởng.

Các dịch vụ công không có cơ chế cạnh tranh như thị trường, người dân không có cơ hội lựa chọn dịch vụ trong khi họ phải gánh chịu khoản phí để nhà nước có được lợi nhuận hợp lý là chưa tính đến lợi ích của đại đa số người dân và tổ chức, đại biểu Đồng nhấn mạnh.

Phó trưởng đoàn Quảng Trị đề nghị bỏ nguyên tắc có lợi nhuận hợp lý trong nguyên tắc thu phí đồng thời xem xét bổ sung thêm các nội dung khác vào nguyên tắc xác định mức thu phí như cân đối hài hòa với thu nhập của các cá nhân, tổ chức trong từng thời kỳ.

Vị đại biểu này còn nhấn mạnh thực tế hiện nay có nhiều khoản phí, lệ phí không đủ bù đắp cho các chi phí để nuôi một bộ máy cồng kềnh trong việc cung cấp dịch vụ thu phí. Theo đó, nguồn thu ngân sách không có mà người dân và tổ chức vẫn phải gánh chịu các loại phí, lệ phí này.

Bởi vậy, đại biểu Đồng cho rằng dự thảo luật cần đưa ra nguyên tắc và các quy định cụ thể để xóa bỏ thực trạng này, thay vì sửa điều luật mang tính câu chữ mà không có đột phá nào trong trình độ quản lý và chế độ quản lý đối với các khoản thu phí cho hiệu quả hơn.

Cũng liên quan đến chế độ quản lý phí, lệ phí, đại biểu Kim Thúy đề nghị ban soạn thảo cần cân nhắc lại quy định để lại một tỷ lệ phí nhất định cho cơ quan thu phí. Bởi vì, quy định này tạo ra sự thiếu công bằng giữa các cơ quan nhà nước và công chức nhà nước. Đồng thời, dễ bị lợi dụng để lạm thu và tham nhũng.