Khi không ít người dân vẫn đang loay hoay với mớ thủ tục đăng ký mua nhà “thu nhập thấp”, thì những thông tin rao bán loại căn hộ này đã hiện diện trên Internet.

Thực tế này một lần nữa cho thấy, dù đã có nhiều quy định, chính sách về nhà ở xã hội, song do đặc tính siêu lợi nhuận của việc đầu tư bất động sản, giới đầu cơ sẽ không bỏ qua bất kỳ một cơ hội nào nếu như họ vẫn "lách" được luật.

Vài năm trở lại đây, thoạt tiên khi nghe đến khái niệm nhà “thu nhập thấp”, ai ai cũng ngầm hiểu rằng, những căn nhà đó ưu tiên trước hết thuộc về những người có thu nhập thấp trên địa bàn (tất nhiên là phải có khả năng chi trả), rồi sau đó mới xét đến các điều kiện tiếp theo.

Thế nhưng, thật bất ngờ, có mặt tại buổi tiếp nhận hồ sơ mua nhà thu nhập thấp của Công ty Vinaconex Xuân Mai vừa qua, người viết giật mình vì khái niệm “thu nhập thấp” hầu như không được ai bận tâm đến trong quá trình khai hồ sơ đăng ký mua nhà. Ngay cả Phó giám đốc Công ty Vinaxconex Xuân Mai Nguyễn Văn Đa cũng khẳng định: “Điều kiện về thu nhập thì bắt buộc phải có vì đó là quy định của thành phố, nhưng không quan trọng bằng những điều kiện khác”.

Lý do đơn giản là, ngoài quy định của thành phố, “lao động tự do, kinh doanh tiểu thương... không cần chứng minh thu nhập khi đăng ký mua nhà thu nhập thấp”, thì với những cán bộ, công chức hưởng lương ngân sách cũng chỉ cần không vượt quá 4 triệu đồng/tháng chia cho toàn bộ nhân khẩu trong gia đình. Đây là điều kiện mà gần như tất cả cán bộ, công chức của cả thành phố Hà Nội đều đáp ứng được, vì trên danh chính ngôn thuận, lương cán bộ, công chức cũng không mấy ai vượt quá con số trên.

Bên cạnh đó, ngoài tiêu chí về thu nhập, diện tích nhà ở, thành phố Hà Nội còn ưu tiên đối với các hộ gia đình chính sách, gia đình có công, thương binh, liệt sĩ... Đáng chú ý vừa qua, UBND Hà Nội đã ban hành quyết định, thay vì áp dụng thang điểm 100 như năm 2010, thành phố sẽ áp dụng thang điểm 10 khi xét duyệt hồ sơ, trong đó cán bộ công chức được ưu tiên 1 điểm. Quyết định này cũng đồng nghĩa, càng cán bộ, công chức càng có cơ hội tiếp cận nhà thu nhập thấp (tất nhiên là phải kèm các điều kiện khác).

Một công chức tham gia nộp hồ sơ tại dự án Kiến Hưng của Vinaconex Xuân Mai cho hay, tiêu chí thu nhập hầu như không được quan tâm trong quá trình xét duyệt hồ sơ, vì hầu như ai cũng vượt qua “ải” này. Cái khó là làm sao để có được hồ sơ chứng minh gia đình mình đang không có nhà hoặc có nhà nhưng dưới 5m2/người.

Như vậy, có thể thấy, với đại đa số người thu nhập thấp không phải là cán bộ, công chức hiện đang sinh sống trên địa bàn Thủ đô sẽ khó mà lọt vào diện ưu tiên được mua nhà thu nhập thấp nếu không có các tiêu chuẩn khác như gia đình liệt sĩ, có công với cách mạng... Điều đó cũng có nghĩa, khái niệm “thu nhập thấp” cũng gần như vô giá trị trong quá trình xét duyệt mua nhà.

Mấy ngày qua, dự luận xôn xao và cũng khá bất bình trước những thông tin về nhà thu nhập thấp CT1 Ngô Thì Nhậm ở Hà Đông được rao bán đầy rẫy trên mạng, các trang quảng cao rao vặt.

Đáng chú ý, đến thời điểm này, các căn hộ của dự án này vẫn chưa được chủ đầu tư bàn giao, và giá cũng chỉ là 8,8 triệu đồng mỗi m2 (tại thời điểm ký hợp đồng hồi cuối 2010), nhưng trên mạng đã có người rao bán lại với giá 20 - 23 triệu đồng/m2.

Trước thông tin này, lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội cũng tỏ ra kiên quyết rằng, cơ quan này đang phối hợp cùng với công an thành phố tiến hành điều tra về việc rao bán nhà thu nhập thấp. Theo đó,  nếu phát hiện các trường hợp rao bán, sang nhượng không đúng đối tượng sẽ bị thu hồi nhà, bởi luật định chỉ cho phép chuyển nhượng dạng nhà này tối thiểu là sau 10 năm sử dụng.

Trở lại với câu chuyện điều kiện xét duyệt ở trên, cứ cho rằng, các mánh khóe, mưu mẹo của một bộ phận trục lợi kia không qua được sự kiểm duyệt, rà soát được cho là rất khắt khe của chủ đầu, thì với cách tính điểm và ưu tiên theo quy định như đã nêu trên, người thu nhập thấp đơn thuần (có khó khăn về chỗ ở) cũng khó mà có cơ hội có được một căn nhà thu nhập thấp.

Không những vậy, trong thời gian qua, giá nhà thu nhập thấp tại các dự án trên địa bàn Hà Nội được các chủ đầu tư công bố hoặc tin chưa chính thức đều có giá từ 11 triệu đồng/m2 trở lên.

Trả lời báo giới trước tình trạng giá nhà thu nhập thấp quá cao, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam Nam cho hay, nhiều dự án nhà ở thương mại tại Tp.HCM hiện cũng rao bán chỉ 11 - 12 triệu đồng/m2 đầy rẫy nhưng còn ít ai mua. Do vậy, không có lý do gì mà nhà thu nhập thấp tại Hà Nội đắt hơn giá nhà thương mại, trong khi đã được hưởng nhiều ưu đãi về đất đai, mặt bằng, thuế...