Bình luận về chu kỳ kinh tế và ảnh hưởng lên thị trường chứng khoán tại chương trình Talk show Phố Tài chính mới đây, TS. Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên Cao cấp, Đại học Bristol, Anh, cho rằng chu kỳ kinh tế lớn gần nhất là chu kỳ kinh tế của giai đoạn năm 2007-2009, trong giai đoạn đó, thị trường chứng khoán giảm rất mạnh.

Trên toàn cầu, nguyên nhân đầu tiên được xác định cũng tương tự như năm 2007, đó là có sự rút lui của dòng vốn đầu tư, của dòng tiền rẻ và tiền vay nợ, lãi suất vay nợ tăng lên. Tuy nhiên, sự khác biệt của giai đoạn cuối năm 2022 và đầu năm 2023 so với năm 2007 là FED tiến hành chủ động và có lộ trình rõ ràng và tiến hành từ từ.

Đối với nền kinh tế toàn cầu nói chung, cú sốc này nhẹ hơn và chu kỳ này là một chu kỳ ít nhiều dự đoán trước được, bởi vì lạm phát quá cao. Theo công bố của FED trong báo cáo hồi tháng 3 vừa rồi, dự kiến sẽ tăng lãi suất lên 3,8%, như vậy chỉ còn khoảng 3-4 lần tăng lãi suất nữa. Khi càng đi gần đến giai đoạn cuối cùng của quá trình tăng lãi suất đó, thì thị trường sẽ nhìn thấy con đường phía trước sẽ thuận lợi hơn.

"Tôi kỳ vọng giai đoạn khó khăn nhất của nền kinh tế sẽ vào cuối quý 4 của năm 2022 và giai đoạn đầu của 2023, khi mà Ngân hàng Trung ương không cần siết tiền tệ quá nhiều thì nền kinh tế sẽ vận hành được tốt hơn. Đồng thời cũng tạo ra nguồn vốn cho thị trường chứng khoán được vận hành suôn sẻ hơn", ông Hồ Quốc Tuấn nhấn mạnh. 

Đối với kinh tế Việt Nam, độ trễ cần một khoảng thời gian. Việt Nam không có hành động tăng lãi suất quy mô lớn như nhiều nước. Lạm phát của Việt Nam không phải quá cao, yếu tố tác động chủ yếu đến nền kinh tế Việt Nam là yếu tố cú shock từ bên ngoài, ví dụ như là các thị trường Mỹ và Châu Âu tăng trưởng chậm, cũng sẽ gây ra các vấn đề với hoạt động xuất khẩu của chúng ta về mặt đơn hàng.

Cú sốc thứ hai, theo TS. Hồ Quốc Tuấn, là vì đồng USD lên giá mạnh đang tạo ra một sức ép khó khăn về mặt chính sách, nếu để cho Việt Nam đồng trượt theo USD như các nước thì dễ dẫn đến nhập khẩu lạm phát, nhưng nếu giữ Việt Nam đồng ổn định so với USD thì lại có một sức ép, phải can thiệp bằng dự trữ ngoại hối như Ngân hàng Nhà nước đang làm.

Việt Nam đồng ổn định thì xuất khẩu tương đối sẽ bị bất lợi hơn so với nước láng giềng, khi đồng tiền của họ giảm giá nhiều so USD. Chính vì thế, việc lựa chọn chính sách như thế nào vào lúc này là khó khăn mà theo tôi Ngân hàng Nhà nước sẽ phải cân bằng yếu tố ổn định đồng tiền, yếu tố rất quan trọng.

Cũng theo ông Tuấn, khó có thể nói nói rằng Việt Nam suy thoái như các nước. Đó là một câu chuyện khác, Việt Nam có tăng trưởng kinh tế cao, có thể có khó khăn hơn về xuất khẩu nhưng Việt Nam vẫn có tăng trưởng xuất khẩu. Trung Quốc trước đây có chính sách Zero Covid là một giai đoạn mà họ siết chặt chi tiêu, khi họ mở ra thì người ta sẽ gia tăng chi tiêu lên và đó cũng là một tấm nệm về tiêu dùng.

"Vì những yếu tố này nên tôi nghĩ là Việt Nam sẽ duy trì tăng trưởng dương và hiện nay chi tiêu ra rất thấp nên vẫn còn dư địa để giải quyết về mặt chính sách, làm thế nào để chi tiêu công ra được tốt hơn, thúc đẩy về đầu tư hạ tầng... Những yếu tố đó vẫn có thể đẩy chúng ta qua khỏi được giai đoạn khó khăn, không cần đi vào giai đoạn suy thoái", TS. Hồ Quốc Tuấn khẳng định. 

Trả lời chu kỳ kinh tế sẽ ảnh hưởng thế nào tới thị trường chứng khoán? Theo ông Hồ Quốc Tuấn, không thể đoán được một cách chắc chắn là diễn biến của thị trường chứng khoán như thế nào.

Tuy nhiên, có một vấn đề là hiện nay lượng tiền mặt trên thị trường ở mức cao nhất trong lịch sử trong khoảng hơn 15 năm trở lại đây ở các quỹ đầu tư. Có nghĩa là có một lượng tiền rất lớn đang sẵn sàng đầu tư vào thị trường.

Khi Covid-19 là chuyện chưa từng xảy ra trong mấy chục năm trở lại đây thì chuyện lượng tiền mặt cao chưa từng có cũng có thể là một chuyện bình thường và người ta cũng đang chờ khi nào FED dừng tăng lãi suất, các Ngân hàng Trung ương dừng tăng lãi suất, thanh khoản thị trường cải thiện thì người ta sẽ đổ tiền vào. Có khả năng sẽ còn một nhịp đi xuống, nhưng đa số mọi người đều đồng ý là chúng ta đang ở rất gần đáy.

"Nếu có một đợt sụt giảm nữa thì chúng ta cũng có thể kỳ vọng là giảm 10-15% đối với thị trường toàn cầu, chứ không thể sẽ giảm hơn được. Vì lượng tiền mặt đã quá lớn và dư địa về vĩ mô, chúng ta sẽ chống chịu cho đến giai đoạn xấu nhất của nền kinh tế. Tôi nghĩ là quý 4 năm nay hoặc đầu năm sau và sau đó sẽ có những yếu tố lạc quan hơn. Cho nên, sau giai đoạn đó thị trường cổ phiếu sẽ phát triển mạnh trở lại. Hiện nay, ở Việt Nam xuất hiện mức giá P/E và P/B tốt để đầu tư dài hạn và chắc chắn là sẽ hút những dòng vốn về để tận dụng những cơ hội này", TS. Hồ Quốc Tuấn nhấn mạnh.