Các ngân hàng lớn nhất của Nhật kêu gọi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) cắt giảm mạnh chương trình mua trái phiếu hàng tháng. Lời kêu gọi này được đưa ra tại một cuộc họp giữa các đại diện ngân hàng với giới chức BOJ vào ngày 9/7 - theo tiết lộ của nguồn tin dự họp với hãng tin Bloomberg.

Một ngân hàng lớn nói BOJ nên hành động sớm bằng cách cắt giảm mạnh khối lượng trái phiếu mua vào hàng tháng. Một nhà băng khác khuyến nghị giảm mức mua trái phiếu hàng tháng để cuối cùng chỉ còn 1 nghìn tỷ yên, tương đương 6,2 tỷ USD - nguồn tin cho hay. Một nhà băng nữa nói rằng việc mua trái phiếu nên được cắt giảm một nửa từ mức 6 nghìn tỷ yên mỗi tháng hiện nay, còn 3 nghìn tỷ yên mỗi tháng.

Quan điểm của các ngân hàng khu vực về việc cắt giảm lượng mua trái phiếu là thận trọng hơn so với các ngân hàng lớn, nguồn tin cho biết. Một số ngân hàng khu vực kêu gọi BOJ giảm lượng mua trái phiếu hàng tháng còn 3 nghìn tỷ yên từ tháng 8, một số khác khuyến nghị BOJ giảm về ngưỡng đó sau 1 năm.

Trong khi đó, BOJ chưa đưa ra một kế hoạch cụ thể nào về việc giảm chương trình mua trái phiếu - nguồn tin cho biết. Cuộc họp trên diễn ra trong bối cảnh BOJ tiến tới hoàn tất kế hoạch giảm mua trái phiếu như một phần trong tiến trình bình thường hóa chính sách tiền tệ sau hơn 1 thập kỷ áp dụng chính sách tiền tệ siêu nới lỏng.

“CÁ MẬP” BOJ TRÊN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ NHẬT

“Có lẽ BOJ đã có sẵn một vài kế hoạch rồi. Việc BOJ tổ chức cuộc họp này chẳng qua là vì họ muốn cho thấy sự thận trọng”, chiến lược gia Naomi Muguruma của ngân hàng Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities Co. nhận định với Bloomberg.

BOJ từ lâu đã được coi là “cá mập” trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản, đẩy các nhà đầu tư khác khỏi thị trường này bằng cách triển khai một chương trình nới lỏng (QE) quyết liệt. Trong suốt thời gian triển khai QE, BOJ mua vào hơn một nửa lượng trái phiếu chính phủ Nhật Bản được lưu hành. Khối lượng mua vào khổng lồ này dẫn tới khả năng thị trường sẽ trải qua những biến động lớn một khi BOJ giảm mua.

Trong hai ngày 9-10/7, BOJ tổ chức hai cuộc họp với các ngân hàng, nhằm trao cho các nhà tham gia thị trường cơ hội để đưa ra quan điểm về việc BOJ cắt giảm chương trình mua trái phiếu. Việc lắng nghe ý kiến này diễn trước khi BOJ chính thức công bố kế hoạch mua trái phiếu cho 1-2 năm tới trong cuộc họp chính sách tiền tệ vào ngày 31/7.

Lượng trái phiếu 585 nghìn tỷ yên mà BOJ đang nắm giữ là lớn hơn cả tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. Đây cũng chính là lý do khiến các nhà đầu tư trái phiếu thận trọng cao độ với động thái tiếp theo của BOJ.

Trong một cuộc khảo sát diễn ra trước các cuộc họp ngày 9-10/7, đại diện của các ngân hàng, công ty chứng khoán và các nhà giao dịch trái phiếu của các định chế tài chính đã đưa ra nhiều đề xuất khác nhau về lượng mua trái phiếu hàng tháng của BOJ. Trong số đó, có đề xuất BOJ giảm lượng mua trái phiếu chính phủ Nhật hàng tháng về 0, về khoảng 2-3 nghìn tỷ yên, về và về 4 nghìn tỷ yên - theo kết quả khảo sát được BOJ công bố.

ÁP LỰC MẤT GIÁ ĐỒNG YÊN SẼ DỊU BỚT?

Quyết định giảm chương trình mua trái phiếu hàng tháng được Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đưa ra tại cuộc họp tháng 6, nhưng kế hoạch cụ thể chưa được công bố. Ông Ueda nói ông muốn xây dựng một kế hoạch thật cẩn trọng và sẽ có các cuộc họp để trao đổi quan điểm với các nhà tham gia thị trường trước khi chính thức công bố kế hoạch.

“Hai ngày này sẽ có ý nghĩa quan trọng. Đối với BOJ, vấn đề chính là lắng nghe và thu thập thông tin về việc thị trường có thể mua thêm bao nhiêu bao nhiêu trái phiếu nữa, để xoa dịu những mối lo của thị trường”, nhà nghiên cứu cấp cao Yuuki Fukumoto của NLI Research Institute nhận định về các cuộc họp của BOJ với các ngân hàng.

Theo một cuộc khảo sát của Bloomberg vào cuối tháng trước, các nhà quan sát dự báo BOJ sẽ bắt đầu giảm chương trình mua trái phiếu chính phủ với mức giảm 1 nghìn tỷ yên/tháng để về mức 5 nghìn tỷ yên. Cuộc khảo sát này cũng dự báo sau 2 năm, quy mô của chương trình sẽ giảm còn 3 nghìn tỷ yên/tháng.

Tại cuộc họp báo hôm 14/6, ông Ueda nói mức độ giảm chương trình mua trái phiếu sẽ “lớn”, nhưng không nói cụ thể là bao nhiêu. Ông Takahide Kiuchi - một cựu thành viên hội đồng BOJ - phát biểu này của ông Ueda có hàm ý rằng mức độ cắt giảm thực tế sẽ lớn hơn so với kỳ vọng về đợt giảm đầu tiên. “Hẳn là ông Ueda đã biết thị trường đồn đoán rằng chương trình sẽ bị cắt giảm về mức 5 nghìn tỷ yên. Bởi vậy, chương trình có thể giảm ngay còn 3 nghìn tỷ yên”, ông Kiuchi.

Theo một số nhà phân tích, việc BOJ cắt giảm chương trình mua trái phiếu chính phủ Nhật nhiều hơn kỳ vọng có thể sẽ giảm bớt áp lực mất giá đối với đồng yên, vì mức giảm như vậy sẽ làm rõ về lập trường quyết liệt của BOJ đối với việc thắt chặt định lượng (QT). Đầu tháng này, đồng yên giảm giá xuống mức thấp nhất 38 năm so với đồng USD, làm dấy lên nhận định rằng BOJ sẽ tránh đưa ra thêm tín hiệu mềm mỏng.

Kế hoạch của BOJ có tầm quan trọng lớn đối với Bộ Tài chính Nhật Bản. Việc BOJ rút lui với tư cách người mua chính trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật sẽ có ảnh hưởng lớn đến lợi suất, qua đó có thể đẩy lãi suất đi vay của Chính phủ Nhật tăng lên. Bộ Tài chính Nhật Bản cũng có thể phải đánh giá lại về việc quản lý phát hành trái phiếu.

Mặt khác, việc giảm chương trình mua trái phiếu một cách nửa vời có thể khiến tỷ giá đồng yên giảm sâu hơn, buộc Bộ Tài chính Nhật Bản phải can thiệp vào thị trường tiền tệ lần nữa để bảo vệ tỷ giá đồng nội tệ.

Một số nhà kinh tế được khảo sát dự báo BOJ rốt cục sẽ giảm chương trình mua trái phiếu về 0, nhưng ông Atsushi Miyanoya - một cựu quan chức BOJ - nói rằng điều đó sẽ không xảy ra. Vào năm 2013, trước khi khởi động chương trình nới lỏng tiền tệ khổng lồ, BOJ đã mua vào gần 2 nghìn tỷ yên trái phiếu chính phủ Nhật mỗi tháng để bình ổn thị trường.