Tại hội thảo trực tuyến “Châu Phi - Điểm đến hứa hẹn cho hoạt động xúc tiến thương mại của Việt Nam", bà Nguyễn Minh Phương, Vụ Thị trường Châu Á – Châu Phi (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nay, mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam sang 54 nước châu Phi là gạo. Gạo chiếm 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang châu Phi.

Trong khi đó, sản xuất gạo của các nước châu Phi chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu của khu vực này. Vì vậy, gạo Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước châu Phi, đặc biệt là Bờ Biển Ngà, Ghana, Mozambique.

Ngoài ra, châu Phi cũng có nhu cầu lớn về mặt hàng cà phê và hạt tiêu. Hàng năm, châu Phi bỏ ra khoảng 750 triệu USD để nhập khẩu cà phê. Việt Nam là 1 trong 5 thị trường cung ứng chính. Ngoài xuất khẩu thô, một số thương hiệu cà phê chế biến của Việt Nam như Trung Nguyên, King Coffee cũng được quan tâm tại khu vực này.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Ai Cập, cho biết Ai Cập đang giảm sản xuất cây trồng tiêu tốn nguồn nước nên họ phải nhập khẩu nhiều nông sản như gạo, rau, những loại hạt chưa chế biến như hạt tiêu, hạt điều…

Theo ông Hoàng Đức Nhuận, Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Algeria , nước này có nhu cầu nhập khẩu nhiều hàng lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng, nông sản, thủy hải sản (cá tra, cá basa phi lê, cá ngừ nguyên liệu). Giá thủy hải sản ở thị trường này đắt nên giá của Việt Nam khá cạnh tranh. Ngoài ra, những mặt hàng vật liệu xây dựng, vải, sợi, giày dép cũng có triển vọng tại thị trường này.

Dù có nhu cầu lớn, nhưng theo bà Phương, khi làm ăn tại thị trường châu Phi, các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ thị trường, các quy định pháp lý để tránh rủi ro.

Tình trạng lừa đảo ở các nước châu Phi khá phổ biến như thông qua hình thức đấu thầu, đối tượng dễ đồng ý mua hàng Việt Nam với giá cao, đề nghị Việt Nam gửi tiền để lo thủ tục. Hoặc đối tượng chào bán hàng cho doanh nghiệp Việt Nam với giá thấp, yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam đặt cọc… Sau khi nhận được tiền từ doanh nghiệp Việt Nam, đối tượng sẽ đóng website và bỏ trốn.

Ngoài hiện tượng lừa đảo, tại châu Phi, hàng Việt Nam còn phải cạnh tranh với sản phẩm cùng loại của nhiều nước châu Á khác như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia…

Bên cạnh đó, thuế nhập khẩu ở một số nước cũng tương đối cao. Đơn cử tại Algeria, theo ông Nhuận, thuế nhập khẩu vào nước này bình quân trên 30%. Không chỉ vậy, Algeria còn áp dụng thuế phòng vệ bổ sung, nhất là với những mặt hàng trong nước sản xuất được.

Khó khăn nữa là ngôn ngữ trên bao bì cần được ghi bằng 2 thứ tiếng là tiếng Ả-rập và tiếng Pháp hoặc tiếng Anh, bởi nhiều nước châu Phi chủ yếu giao tiếp bằng tiếng Ả-rập.

Doanh nghiệp Việt Nam cũng cần tìm hiểu thị hiếu, văn hoá người tiêu dùng châu Phi, quan tâm đến giấy chứng nhận Halal (giấy chứng nhận xác nhận sản phẩm không có các chất cấm theo yêu cầu Luật Hồi giáo và đáp ứng yêu cầu về vệ sinh thực phẩm trong quá trình sản xuất) vì các nước châu Phi chủ yếu theo đạo Hồi.