Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể phải tăng thêm lãi suất để kéo lạm phát xuống từ mức còn “quá cao” hiện nay - Chủ tịch Fed Jerome Powell nhận định ngày 25/8 - nhưng kèm theo là lời hứa hành động cẩn trọng trong những cuộc họp chính sách tiền tệ tiếp theo. Trong bài phát biểu từ Jackson Hole được giới đầu tư toàn cầu dõi theo, ông Powell đề cập đến cả những bước tiến mà Fed đã đạt được trong cuộc chiến chống lạm phát và những rủi ro đến từ sức mạnh bất ngờ của nền kinh tế Mỹ.

Theo hãng tin Reuters, nhiều nhà phân tích đánh giá rằng thông điệp mà ông Powell đưa ra lần này đã bớt “diều hâu” hơn so với bài phát biểu của ông cách đây 1 năm cũng tại hội nghị kinh tế thường niên của Fed tại Jackson Hole - một khu nghỉ dưỡng ở tiểu bang Wyoming. Dù vậy, thị trường vẫn ít nhiều lo lắng khi nhận thấy khả năng Fed có thể tăng lãi suất thêm 1 lần nữa trong năm nay.

“Chúng tôi sẽ hành động cẩn trọng khi quyết định thắt chặt thêm hay giữ nguyên lãi suất và chờ những dữ liệu kinh tế tiếp theo. Việc của Fed là đưa lạm phát về mục tiêu 2% của chúng tôi, và chúng tôi sẽ làm như vậy”, ông Powell nói.

KHẢ NĂNG TĂNG LÃI SUẤT ĐƯỢC ĐỂ NGỎ

Từ tháng 3/2022 đến nay, Fed đã tăng lãi suất tổng cộng 5,25 điểm phần trăm, và chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE) - thước đo lạm phát được Fed ưa chuộng - đã giảm về mức 3,3% từ mức đỉnh 7% vào mùa hè năm ngoái. Ông Powell nói sự xuống thang này là một “diễn biến được mong đợi”, nhưng lạm phát “vẫn còn quá cao”.

“Chúng tôi sẵn sàng tăng thêm lãi suất ở mức độ phù hợp, và dự kiến giữ chính sách ở trạng thái thắt chặt cho tới khi tự tin rằng lạm phát giảm bền vững về mục tiêu”, Chủ tịch Fed nhấn mạnh.

Nhưng “với những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế có thể không nguội đi như kỳ vọng”, bao gồm tiêu dùng “đặc biệt mạnh mẽ” và “sự phục hồi có thể đang bắt đầu” trên thị trường nhà đất, ông Powell nói sự tăng trưởng trên xu hướng của nền kinh tế Mỹ “có thể đặt ra rủi ro đối với tiến trình giảm lạm phát và có thể đòi hỏi thắt chặt thêm chính sách”.

Bài phát biểu này của ông Powell cho thấy Fed đang chật vật xoay sở với những tín hiệu trái chiều từ nền kinh tế Mỹ. Một số chỉ số lạm phát đã giảm, nhưng nền kinh tế vẫn trụ vững - một kết quả khả quan cho thấy triển vọng “hạ cánh mềm”. Tuy nhiên, cũng chính điều này làm gia tăng khả năng rằng chính sách của Fed chưa đủ thắt chặt để hoàn tất cuộc chiến chống lạm phát.

Trong bài phát biểu năm ngoái, ông Powell đưa ra cảnh báo gay gắt rằng Fed sẽ tiếp tục tăng mạnh lãi suất và nền kinh tế sẽ phải hứng chịu tổn thất từ cuộc chiến chống lạm phát. Như đã đề cập ở trên, bài phát biểu năm nay của ông Powell được đánh giá là mềm mỏng hơn, nhưng ông cũng không đưa ra bất kỳ tín hiệu nào về việc Fed có thể sắp cắt giảm lãi suất, hay bất kỳ sự đồng tình nào với đánh giá của một số quan chức Fed gần đây rằng Fed đã tăng lãi suất tới mức đủ và có thể giảm lãi suất một khi lạm phát giảm xuống bền vững hơn.

Cuối phiên giao dịch ngày 25/8, thị trường lãi suất tương lai phản ánh khả năng chưa đầy 20% Fed nâng lãi suất trong cuộc họp tháng 9, nhưng khả năng hơn 50% lãi suất quỹ liên bang (fed funds rate) sẽ kết thúc năm 2023 ở mức 5,5-5,75%, cao hơn 0,25 điểm phần trăm so với mức hiện tại. Sau cuộc họp tháng 9, Fed còn các cuộc chọp vào tháng 11 và tháng 12.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm chốt phiên ở mức 5,08%, cao nhất kể từ tháng 6/2007. Trước đó, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm cũng đạt mức cao nhất 16 năm vào đầu tuần này, ở mức 4,35%.

“Điểm chính mà tôi rút ra từ bài phát biểu của ông Powell là ông ấy vẫn để ngỏ khả năng tăng lãi suất thêm một lần nữa, cho dù ông ấy đã bớt cứng rắn hơn so với năm ngoái”, chuyên gia Omair Sharif của công ty Inflation Insights nhận định với Reuters.

“THẾ CÂN BẰNG MONG MANH” CỦA ÔNG POWELL

Ông Powell nói rất khó để biết chính xác lãi suất của Fed hiện tại đang cao hơn bao nhiêu so với lãi suất trung tính - mức lãi suất không gây ra hiệu ứng gì đối với nền kinh tế - nên rất khó để đánh giá chính sách của Fed đang đặt ra sức ép như thế nào đối với tăng trưởng và lạm phát.

Bài phát biểu của ông Powell lặp lại một đánh giá được xem đã trở thành “chẩn đoán tiêu chuẩn” của Fed về tiến trình lạm phát: lạm phát giá hàng hoá trong thời kỳ đại dịch đã dịu đi, và lạm phát giá nhà đang có chiều hướng giảm; nhưng tiêu dùng vào dịch vụ còn mạnh và thị trường lao động còn thắt chặt có thể khiến việc giảm lạm phát về mục tiêu 2% trở nên khó khăn hơn.

Xu hướng giảm gần đây của lạm phát lõi (không tính giá thực phẩm và năng lượng) “là đáng hoan nghênh, nhưng 2 tháng dữ liệu tốt mới chỉ là sự khởi đầu của những gì cần thiết để xây dựng niềm tin rằng lạm phát đang giảm một cách bền vững”, ông Powell nói. Chủ tịch Fed nhấn mạnh rằng xét tới quy mô lớn của ngành dịch vụ, không bao gồm nhà ở, cần phải có thêm những chuyển biến tích cực về giá cả, thậm chí nền kinh tế cần giảm tốc để đạt được những bước tiến như vậy.

“Chính sách tiền tệ thắt chặt có thể sẽ đóng một vai trò ngày càng quan trọng. Đưa lạm phát giảm về 2% một cách bền vững sẽ đòi hỏi phải có một thời kỳ tăng trưởng kinh tế thấp hơn xu hướng, cũng như điều kiện thị trường lao động yếu đi”, ông Powell phát biểu.

Giới chuyên gia nhận định rằng với bài phát biểu này, ông Powell rõ ràng không loại trừ bất kỳ một khả năng nào trong các lựa chọn chính sách tiền tệ của Fed.

“Ông Powell tiếp tục giữ thế cân bằng mong manh. Ông ấy cho thấy sự hài lòng về những gì mà chính sách tiền tệ đã làm được và sự xuống thang của lạm phát. Nhưng ông ấy vẫn giữ vững quan điểm rằng Fed tiếp tục cẩn trọng và vẫn còn việc để làm”, chiến lược gia trưởng Michael Arone của công ty State Street Global Advisors nhận định.

Trong các cuộc trả lời phỏng vấn bên lề hội nghị, các nhà hoạch định chính sách khác của Fed bày tỏ nhiều quan điểm khác nhau.

“Có lẽ, chúng tôi vẫn còn một số việc phải làm”, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, bà Loretta Mester, nói. Chủ tịch Fed chi nhánh Chicago Austan Goolsbee thì cho rằng vấn đề chính bây giờ có lẽ là nên giữ lãi suất cao trong bao lâu, thay vì nên tăng lãi suất đến mức nào.

Về phần mình, ông Powell kết thúc bài phát biểu bằng một câu tương tự như ông đã nói vào năm ngoái ở Jackson Hole: “Chúng tôi sẽ tiếp tục hành động cho tới khi hoàn thành nhiệm vụ”.