Chỉ vài giờ trước khi sắc lệnh mới về cấm nhập cảnh tạm thời của Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu có hiệu lực, một thẩm phán liên bang ở Hawaii ngày 15/3 ra phán quyết yêu cầu đình chỉ khẩn cấp việc thực thi sắc lệnh này.

Hãng tin Reuters nói rằng động thái trên là đòn pháp lý mới nhất giáng vào nỗ lực của chính quyền Trump nhằm cấm nhập cảnh tạm thời đối với toàn bộ người tị nạn và công dân từ 6 quốc gia có phần đông dân số là người theo đạo Hồi.

Sắc lệnh trên được Tổng thống Trump ký vào hôm 6/3, không lâu sau khi sắc lệnh cấm nhập cảnh đầu tiên mà ông ký hồi tháng 1 bị một thẩm phán ở Seattle đình chỉ. Trước khi bị dừng, sắc lệnh cấm nhập cảnh đầu tiên của Trump đã gây xáo trộn tại các sân bay của Mỹ và dẫn tới các cuộc biểu tình phản đối quy mô lớn.

Thẩm phán Derrick Watson ở Hawaii, một người được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống Barack Obama, ra phán quyết đình chỉ sắc lệnh cấm nhập cảnh thứ hai của ông Trump sau khi xem xét đơn kiện của bang Hawaii. Đơn kiện này nói rằng sắc lệnh của Tổng thống là một sự phân biệt đối xử nhằm vào người Hồi giáo và vi phạm Hiến pháp Mỹ.

Trump và những người ủng hộ chủ trương này của ông thì nói rằng việc cấm nhập cảnh tạm thời có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh quốc gia và không phân biệt đối xử đối với bất kỳ một tôn giáo nào. Chủ tịch Hạ viên Paul Ryan nói sắc lệnh là cần thiết để tăng cường sàng lọc những người có thể vào Mỹ, đồng thời tin chắc tòa án cấp cao hơn sẽ  cho phép sắc lệnh được thực thi.

Trong phán quyết, thẩm phán Watson kết luận rằng sắc lệnh cấm nhập cảnh tạm thời của Trump tuy không đề cập đến tên đạo Hồi, nhưng “một người quan sát có lý lẽ và khách quan… có thể kết luận rằng sắc lệnh này được ban hành với mục đích phân biệt đối xử một tôn giáo cụ thể”.

Phát biểu tại một cuộc vận động ở Nashville, Tennessee, ông Trump nói phán quyết của thẩm phán Watson “khiến chúng ta trông yếu đuối” và cho thấy “sự vươn xa về tư pháp chưa từng có tiền lệ”. Trump cũng tuyên bố sẽ đưa vụ này “đi xa hết mức cần thiết”, bao gồm cả lên Tòa án Tối cao.

Có khả năng cuộc chiến pháp lý này sẽ được đưa đến tòa phúc thẩm và cuối cùng là Tòa án Tối cao Mỹ.

Sắc lệnh cấm nhập cảnh tạm thời thứ hai của Trump được xem là “mềm mỏng” hơn sắc lệnh đầu tiên. Sắc lệnh này chỉ bao gồm 6 quốc gia là Iran, Libya, Syria, Somalia, Sudan, và Yemen, thay vì bao gồm cả Iraq như sắc lệnh đầu tiên. Người tị nạn bị cấm nhập cảnh vào Mỹ trong 120 ngày theo cả hai sắc lệnh, nhưng trong sắc lệnh mới, người tị nạn từ Syria không bị cấm nhập cảnh vô thời hạn như trong sắc lệnh đầu tiên.

Ngoài ra, sắc lệnh mới cũng không ảnh hưởng đến những người là người cư trú dài hạn hợp pháp ở Mỹ và những người đang có thị thực nhập cảnh vào Mỹ.

Những nới lỏng này nhằm mục đích giúp cho sắc lệnh mới khó bị kiện hơn. Tuy nhiên, không chỉ có bang Hawaii mà một loạt tổ chức người tị nạn đã đâm đơn kiện sắc lệnh cấm nhập cảnh mới của Trump. Nhiều bang như Washington, California, Maryland, Massachusetts, New York, Oregon, cùng một nhóm gồm 58 công ty công nghệ lớn gồm Airbnb, Lyft, và Dropbox đã lên tiếng ủng hộ các nguyên đơn này.