Hải quân Hoàng gia Anh ngày 4/7 bắt giữ một con tàu chở dầu lớn của Iran ngoài khơi Gibraltar, khi con tàu này bị cho là đang tìm cách chở dầu tới Syria - một động thái vi phạm lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU). Vụ bắt tàu vấp phải phản ứng mạnh của Iran và đe dọa đẩy cao căng thẳng giữa Tehran với phương Tây.

Theo tin từ Reuters, tàu Grace 1, chở khoảng 2 triệu thùng dầu, bị bắt gần Gibraltar - lãnh thổ thuộc Anh nằm ở phía Nam của Tây Ban Nha, sau khi di chuyển vòng qua châu Phi trên tuyến đường biển dài nối từ Trung Đông tới cửa biển Địa Trung Hải.

Bộ Ngoại giao Iran đã triệu đại sứ Anh tới để bày tỏ "sự phản đối mạnh mẽ đối với việc bắt giữ con tàu -một hành động bất hợp pháp và không thể chấp nhận được". Sự phản đối này của Iran phá tan mọi nghi ngờ trước đó về việc nước nào là chủ sở hữu của con tàu mang cờ Panama và được đăng ký thuộc sự quản lý của một công ty ở Singapore.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Joh Bolton gọi việc Anh bắt tàu chở dầu Iran là "tin tức tuyệt vời".

"Mỹ và các đồng minh sẽ tiếp tục ngăn chặn chính thể ở Tehran và Damascus trục lợi từ hoạt động giao dịch bất hợp pháp này", ông Bolton viết trong một dòng trạng thái trên mạng xã hội Twitter.

Châu Âu đã cấm việc bán dầu cho Syria từ năm 2011, nhưng từ đó đến nay EU chưa từng bắt một tàu chở dầu nào ngoài biển liên quan đến Syria. Tuy nhiên, EU không có lệnh trừng phạt trên diện rộng đối với Iran như Mỹ.

Theo giới phân tích, việc Iran thừa nhận là chủ sở hữu của tàu chở dầu bị bắt cho thấy có mối liên hệ giữa vụ bắt giữ con tàu với những nỗ lực của Mỹ nhằm siết xuất khẩu dầu của Iran về 0. Iran gọi chiến dịch trừng phạt của Mỹ nhằm vào nước này là một "cuộc chiến kinh tế" phi pháp.

Cho tới nay, các nước châu Âu vẫn tỏ ra trung lập trong cuộc đối đầu leo thang giữa Tehran với Washington. Tuy nhiên, việc Anh bắt tàu chở dầu của Iran cho thấy châu Âu bắt đầu có sự dịch chuyển lập trường.

Châu Âu phản đối việc Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hồi năm ngoái, và đã nỗ lực để giữ cho thỏa thuận này không bị đổ vỡ. Mặc dù vậy, Iran - dưới sức ép của các biện pháp trừng phạt kinh tế mà Washington áp đặt - tuyên bố chỉ có thể giữ thỏa thuận nếu nhận được những lợi ích kinh tế mà châu Âu hứa hẹn.

Tuần này, Iran tuyên bố đã tích trữ lượng uranium làm giàu ở cấp độ thấp với khối lượng vượt ngưỡng cho phép. Tehran cũng nói sẽ nâng cấp độ làm giàu uranium từ cuối tuần này, với khối lượng tùy thích.