Vừa cơ bản giải quyết xong tình trạng đầu tư dàn trải, nợ đọng, bước sang 2008 sẽ là năm mà ngành xây dựng giao thông sẽ gánh một khối lượng công việc khổng lồ, từ yêu cầu khởi công một loạt các dự án lớn, đến việc đẩy mạnh triển khai các dự án cấp bách.

Đặc biệt, ngành sẽ phải tháo gỡ những tồn tại để lấy lại tiến độ của những dự án dở dang của kế hoạch 2007. Những thách thức, khó khăn vì thế cũng nhiều lên.

Với yêu cầu hạ tầng giao thông cần được đẩy mạnh đầu tư, xây dựng, làm cơ sở phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế nhanh của năm bản lề 2008 cũng như đáp ứng dòng vốn đầu tư FDI đang trong giai đoạn bùng nổ, một kế hoạch với khối lượng khổng lồ đang được đặt ra.

Trước hết, 13 dự án giao thông lớn được yêu cầu khởi công ngay trong năm tới với tổng số vốn hàng tỷ USD. Đó là Quốc lộ 3 Hà Nội - Thái Nguyên, thời gian triển khai 4 năm, vốn 320 triệu USD; cầu Nhật Tân 400 triệu USD; cảng Thị Vải - Cái Mép 185 triệu USD; 44 cầu đường sắt 290 triệu USD; vành đai 3 Hà Nội giai đoạn 2 với 312 triệu USD; hệ thống giao thông ĐBSCL 138 triệu USD; 1.600 km đường tỉnh miền Trung - Tây Nguyên 125 triệu USD; dự án giao thông nông thôn 394 triệu USD; mở rộng Quốc lộ 1 Mỹ Thuận - Cần Thơ 250 triệu USD, hệ thống cầu yếu trên quốc lộ; các tuyến đường sắt đấu nối phía Bắc 72 triệu USD; tuyến đường sắt Vinh - Tp.HCM 68 triệu USD; cầu Đồng Nai 105 triệu USD.

Hầu hết những dự án này đều nằm trong diện vốn tài trợ ODA. Bên cạnh đó, yêu cầu triển khai các dự án kết cầu hạ tầng giao thông quan trọng, thiết yếu theo Quyết định số 412/TTg cũng được ráo riết chuẩn bị. Dự án đường cao tốc Bắc Nam được đồng loạt triển khai với tiến độ khác nhau. Các dự án đường bộ cao tốc thuộc Chương trình 2 hành lang, một vành đai kinh tế Việt - Trung cũng dự kiến sẽ khởi công. Các dự án đường bộ cao tốc thuộc các vùng kinh tế trọng điểm, đường và cầu lớn trên đường Hồ Chí Minh, tuyến đường sắt cao tốc Hà Nội - TP.HCM, đường sắt thuộc Chương trình 2 hành lang, một vành đai kinh tế Việt - Trung... cũng lần lượt được triển khai.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, trước khối lượng công việc khổng lồ như vậy, việc đảm bảo tiến độ, thậm chí là tính khả thi của dự án không phải dễ dàng. Mặc dù hàng loạt những vướng mắc về thể chế chính sách đã từng bước được Chính phủ tháo gỡ, nhưng nhìn chung xây dựng giao thông cũng như xây dựng cơ bản nói chung còn nhiều vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là khả năng giải ngân cũng như nguồn lực thi công.

Theo báo cáo mới nhất hiện các ngành giao thông vận tải mới được giao kế hoạch 2008 cho các dự án ODA hơn 5.660 tỷ đồng, bằng 3/4 so với kế hoạch năm 2007. Trong khi đó, phần vốn ngân sách để tiếp tục thi công, hoàn thành các dự án dở dang của kế hoạch 2007 cũng như để khởi công 1 số dự án quan trọng chưa được cân đối trong kế hoạch đầu tư phát triển năm 2008.

Theo đánh giá, nếu tình trạng này không được cải thiện, sẽ có khoảng 38 dự án đang triển khai có khả năng phải đình hoãn, một số dự án quan trọng khó được khởi công hoặc ảnh hưởng đến tiến độ.

Trước tình hình này, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị một cơ chế cho phép đàm phán thêm với các nhà tài trợ, các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước để huy động đa dạng hóa nguồn vốn cho các dự án. Các dự án cũng cần được linh hoạt hình thức đầu tư, từ 100% ODA, hợp vốn ODA và tín dụng, nhà đầu tư vay Nhà nước bảo lãnh, Nhà nước cho vay lại, để lựa chọn phương án có tính khả thi nhất.

Tương tự, đối với các dự án đã quyết định ngân sách nhà nước để đầu tư cơ sở hạ tầng có quy mô lớn nhưng trong thực tế khó có khả năng cân đối cũng được kiến nghị xem xét cho áp dụng vốn hỗn hợp ODA + tín dụng hoặc tín dụng với lãi suất ưu đãi. Một số dự án đầu tư theo hình thức BOT, hiện đang có nhiều nhà đầu tư tham gia trong khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa có hướng dẫn đấu thầu, được đề nghị cho xây dựng tiêu chí tạm thời sơ tuyển theo hướng chọn nhà đầu tư có năng lực tốt nhất.