Ngày 29/5, tại Hà Nội, Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam đã tổ chức họp báo về việc tổ chức Hội nghị Nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam (CG) giữa kỳ tại Hạ Long (Quảng Ninh) vào ngày 1/6.

Theo thông báo của WB, một bản báo cáo cập nhật tình hình phát triển kinh tế của Việt Nam sẽ được công bố tại hội nghị này.

Theo ông Vivek Suri, chuyên gia kinh tế trưởng của WB, điểm nổi bật mà bản báo cáo sẽ đề cập là tăng trưởng theo chuẩn quốc tế tại Việt Nam rất tốt. WB hy vọng sẽ tiếp tục ở ngưỡng 8-8,5% năm nay. So sánh với các nước châu 

Á

khác, tăng trưởng của Việt Nam cũng rất tốt, thậm chí còn tốt hơn so với

Ấ

n Độ, một nền kinh tế mạnh trong khu vực và thế giới.

Tốc độ tăng trưởng bền vững và ổn định

Nhìn vào biên độ biến thiên trong vòng 5 năm qua, báo cáo chỉ ra rằng tốc độ tăng trưởng của Việt Nam bền vững và ổn định.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài cam kết tăng gấp đôi so với cách đây 2 năm. Năm 2007 cũng được dự kiến sẽ tăng mạnh mẽ và sẽ có những đa dạng hoá về lĩnh vực ngành. Không chỉ vốn cam kết tăng mà dòng vốn thực hiện càng trở lên mạnh mẽ hơn và kết hợp với các luồng vốn khác đổ vào Việt Nam thông qua thị trường chứng khoán, ODA...

Tất cả những yếu tố đó đều đem lại sự tăng trưởng về dự trữ ngoại tệ rất tốt cho Việt Nam. Cuối năm 2006, có khoảng 12 tỷ USD nguồn dự trữ ngoại tệ và trong những tháng đầu tiên của năm 2007 đã tăng thêm khoảng 3 tỷ USD nữa.

Bùng nổ thị trường chứng khoán

Theo ông Vivek Suri, diễn biến thị trường chứng khoán của Việt Nam thời gian qua không có vấn đề gì lạ. Bởi nó thể hiện sự bùng nổ trên thị trường vốn, với số lượng những doanh nghiệp được niêm yết trên thị trường chứng khoán đã tăng lên rất nhanh từ tháng 12/2006 cho đến nay.

Ông Vivek Suri cho rằng có một điều khác thường, đó là những doanh nghiệp cũ đã niêm yết trước 2006 lại không tăng trưởng bằng những doanh nghiệp mới niêm yết. Có một điểm thú vị được chuyên gia kinh tế trưởng của WB lưu ý là những doanh nghiệp này đã được giao dịch trên thị trường OTC rồi nên việc dịch chuyển trên thị trường chứng khoán thể hiện việc chính thức hóa các hoạt động của thị trường, điều đó cũng tạo nên sự bùng nổ.

Vấn đề mà dự luận quan tâm là liệu giá chứng khoán có cao không? Ông Vivek Suri cho rằng không có câu trả lời tốt về việc giá chứng khoán có quá cao không và chúng sẽ đi đến đâu. Nhìn vào tỉ lệ P/E, là giá được niêm yết chia cho thu nhập của cổ phiếu đó, nếu tỷ lệ này quá cao, nghĩa là giá bị đẩy lên quá cao hoặc quá nóng. Tỷ lệ P/E của một số cổ phiếu trên sàn Tp.HCM thường ở mức 20, 30. Một số chứng khoán có thể lên đến 40, 50.

Ông Vivek Suri đưa ra ví dụ, có công ty kỹ nghệ cao tỷ lệ P/E có thể lên đến 1000 nhưng điều đó cũng không thể hiện cho chúng ta thấy P/E của công ty này có quá cao không. Mặt khác, trước thời điểm sụp đổ thị trường chứng khoán của Mỹ năm 2000, tỷ lệ P/E của thị trường là 28, như thế 28 cũng là quá cao.

“Chúng ta cần phải rút ra một điều là có một số chứng khoán bị đẩy giá quá cao, nhưng cũng có những chứng khoán có giá phù hợp bởi vì còn phụ thuộc vào các giá trị của doanh nghiệp và các hoạt động của doanh nghiệp”, ông nói.

Những nước có tốc độ tăng trưởng nhanh thì thường là có tỷ lệ P/E cao, lý do là về cơ bản tỷ lệ P/E thể hiện những kỳ vọng người ta chờ đợi ở doanh nghiệp. Trong nền kinh tế tăng trưởng nhanh như ở Việt Nam, trong đó các doanh nghiệp đều hoạt động tốt, thì người ta cũng kỳ vọng P/E tăng nhanh, vì thế tỷ lệ ở Việt Nam cũng tăng cao.

Lạm phát tuy chưa đến mức báo động nhưng đáng lo ngại

Ngoài thị trường chứng khoán thì câu chuyện về lạm phát cũng khiến các nhà làm chính sách của Việt Nam lưu tâm. Sau khi đã giảm vào cuối năm ngoái, thì lạm phát có vẻ như đã tăng trở lại.

Theo ông Vivek Suri, lương thực thực phẩm là yếu tố chính đã thúc đẩy lạm phát tăng. Bên cạnh đó là chi phí giao thông đi lại, do ảnh hưởng của giá dầu tăng và nhà ở cũng như các nguyên vật liệu như điện, dầu ăn, xi măng, gạch xây nhà... Các yếu tố này kết hợp lại sẽ thúc đẩy lạm phát trong năm 2007. Tuy nhiên, ông cũng bổ sung rằng đây chưa phải là mức đáng báo động, tuy nhiên cũng phải rất chú ý, nhất là đối với các nhà làm chính sách.

Báo cáo cũng sẽ cho biết khoản chi tiêu trong ngân sách của Chính phủ, những kết quả thu chi của Chính phủ, những khoản thâm hụt ngân sách cũng như những khoản khác như trái phiếu phát hành để xây dựng đường, trường... hoặc việc cho vay lại ODA, kể cả những hoạt động của Ngân hàng phát triển Việt Nam (trước đây là Quỹ hỗ trợ phát triển)... Những khoản thâm hụt này đã giảm năm 2006.

Điều này, theo ông Vivek Suri, có thể giải thích là do sự tăng trưởng về nguồn thu từ xuất khẩu dầu thô trong năm ngoái và năm trước là rất tốt. Năm 2007, việc sản xuất dầu thô theo dự kiến sẽ không tăng mà có thể sẽ giảm nhẹ so với năm ngoái, vì thế giá dầu thô có thể sẽ không có xu hướng tăng cao. Vì vậy, báo cáo đưa ra dự báo ngân sách có thể sẽ thâm hụt hơn một chút trong năm 2007.

Liên quan đến mức tăng trưởng trong tín dụng, ông Vivek Suri cho biết khi một lượng tiền được đầu tư vào thị trường chứng khoán, hoặc đầu tư theo hình thức ODA hay dưới dạng đầu tư trực tiếp nước ngoài thì phần lớn thông qua hệ thống ngân hàng và tiền gửi ngân hàng sẽ tăng lên. Nguồn tiền đổ vào ngân hàng là USD tăng lên, dẫn đến tiền đồng tăng giá thì có nguy cơ là hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng.

Trong trường hợp đó, theo chuyên gia kinh tế trưởng của WB, Chính phủ có thể can thiêp gì để giảm bớt ảnh hưởng này. Chính phủ có thể sẽ mua ngoại hối trên thị trường. Tuy nhiên, khi mua USD thì dự trữ sẽ tăng. Chính phủ nhận USD và bán tiền đồng ra thì có nguy cơ là lạm phát. Nhất là khi tăng trưởng cao.

Như vậy, theo 

ông,

 chúng ta phải làm thế nào để cân bằng những ảnh hưởng này, đó là một vấn đề kinh tế vĩ mô phức tạp mà Chính phủ Việt Nam đang phải đối phó hiện nay. Giữ cho tiền đồng không tăng giá và giữ mức lạm phát như thế nào là những câu hỏi rất khó khăn cho những tháng tới của Chính phủ.

Chuyên gia kinh tế trưởng Vivek Suri cũng nêu một số thách thức mà bản Báo cáo sẽ đề cập. Thứ nhất, đó là việc thực hiện những cam kết WTO với một cách tiếp cận theo kiểu phát triển chứ không chỉ là làm theo những gì người ta yêu cầu. Thứ hai, củng cố giám sát đối với ngành tài chính, kể cả thị trường chứng khoán. Chính phủ có thể làm gì trong bối cảnh có thị trường quá nóng và định giá quá cao. Thứ ba, là chính sách tiền tệ và sự tương tác của nó với các luồng vốn đổ vào và vấn đề lạm phát.

Cuối cùng là vấn đề bùng nổ đầu tư trực tiếp nước ngoài đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là ngành điện. Để duy trì tốt vấn đề này phải tạo nên một thị trường điện mang tính cạnh tranh, không nên để tình trạng độc quyền, vì nếu độc quyền thì các nhà đầu tư nước ngoài sẽ không quan tâm, cũng như không nên để có những tác nhân nhỏ khác tác động đến việc phát điện, làm cho nó trở nên quá tốn kém.

Vì vậy, việc tổ chức thị trường điện như thế nào có ý nghĩa rất quan trọng để có thể thu hút đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực này.