Giao dịch hôm nay chuyển sang tiêu cực khi thị trường phản ứng xấu với các thông tin cắt giảm margin. Đó là bằng chứng của hiệu ứng từ Thông tư 36. Điều này không mới nhưng tâm lý quá tiêu cực như vậy là bất ngờ.

Quá trình chuẩn bị cho Thông tư 36 đã kéo đủ dài để không còn tình trạng cắt margin đột ngột trên diện rộng nữa. Áp lực bán hôm nay có lẽ không phải là giải chấp vì các hợp đồng cũ vẫn bình thường. Lực bán là do lo ngại khả năng bị hạn chế đòn bẩy sau ngày 1/2/2015.

Đây chính là điều đã từng lo ngại từ khi Thông tư 36 chính thức xuất hiện: Tỷ lệ giới hạn cứng 5% khiến cho sức căng tối đa của đòn bẩy được xác định và bị giới hạn. Trong một thị trường tăng trưởng, ẩn số và điều hấp dẫn tạo dư địa tăng là sự không giới hạn của năng lực mua. Margin có thể vọt lên 20% (theo quy định cũ) dù đầu sóng chỉ là 2-3%, chưa kể trong kỳ cho vay, việc vay vượt là bình thường vì đâu cần báo cáo con số trong ngắn hạn.

Tâm lý chung vẫn là tin vào khả năng thu xếp vốn của công ty, thậm chí là lách luật. Nhưng rõ ràng việc thông báo hết khả năng cho vay như hôm nay là bằng chứng rõ ràng rằng nguồn tiền bị giới hạn.

Việc tìm kiếm một nguồn vốn khác không bao giờ là dễ dàng và nhanh gọn như chạy qua ngân hàng vay nóng cả. Nếu như trước đây công ty có thể chậm cho vay một vài ngày rồi lại được tăng hạn mức tín dụng thì sau khi Thông tư 36 có hiệu lực, điều này sẽ khó khăn hơn nhiều.

Nhìn dài hạn, sức ép của Thông tư 36 tạo lợi thế cho các công ty chứng khoán có vốn chủ sở hữu lớn, có khả năng vay mượn tốt (quan hệ tín dụng tốt lẫn phát hành được trái phiếu).

Các công ty nhỏ hơn, ít vốn sẽ bị giằng xé giữa việc dùng vốn chủ sở hữu để cung cấp dịch vụ hay dùng vốn để tự doanh. Nói chung cứ cho đòn bẩy ít, lúc vay thì hết nguồn là nhà đầu tư không khoái. Ngoài ra công ty nhỏ, uy tín kém thì chi phí vay vốn (trái phiếu) cao, dẫn đến lãi suất cho vay với khách hàng cao. 

Sau thời điểm 1/2, có thể các công ty lớn không còn sợ bị “chơi xấu” bằng cách cung cấp đòn bẩy vô tội vạ để lôi kéo khách hàng. Thị phần quý 1/2015 có thể thay đổi lớn.

Với thị trường hôm nay, phản ứng tâm lý hơi nhiều. Có thể chỉ là xáo trộn một phiên, có thể là dấu hiệu của một hiệu ứng xấu hơn. Tốt nhất là nên thận trọng trong một vài ngày tới, chờ thị trường ổn định trở lại. 

Tâm lý chờ đợi đang phổ biến và dấu hiệu là hoạt động bắt đáy không lớn. Đầu tuần tới là Thông tư 36 bắt đầu có hiệu lực, không rõ nguồn vốn sẽ như thế nào. Chờ đợi vài ngày cũng chẳng chết ai, do đó bắt đáy kém.

Nếu thị trường bình thường, một phiên giảm mà hàng trăm mã rơi 2-3% sẽ đẩy thanh khoản lên rất cao. Vốn nội thuần hôm nay tăng chưa tới 1% (2.046 tỷ) tức là dòng tiền hoạt động yếu.

Thị trường hôm nay có mùi, từ sớm đã thấy thông báo về margin. Cắt giảm danh mục, chờ đợi thị trường ổn định lại. Bán TCM từ 33.8-33.4 không xong, giá bán bình quân 33.5. HCM bán 32-31.9 tương đương giá cắt lỗ. SSI cắt 26.6.

Lùi stoploss cho TCM xuống 31.4, HCM xuống 31.1, SSI xuống 25. Thu hẹp danh mục còn 25% cổ.

Thay đổi kế hoạch với SSI hôm nay khi có thông tin về margin. Nếu ở trạng thái bình thường, kế hoạch là bắt đáy quanh mức hỗ trợ 26.5. Tuy nhiên tình thế đã khác, thị trường xấu hơn. Lực bán ở SSI tăng mạnh và có thể cũng do ảnh hưởng của margin.

Lúc rơi sâu nhất trong phiên SSI về tới 26.2 đầu giờ chiều trước khi kéo hồi lại 26.7. Hai lần giao dịch ở 26.7 mà lượng bán vẫn lớn. Về cuối phiên bị đè trở lại 26.5 và đóng cửa hàng nhiều ép xuống 26.3. Chắc chắn đang có lượng hàng muốn thoát ra vì một lý do nào đó và cách bán không giống với những lần trước, thoát kiên quyết hơn, không còn chọn giá nữa.

Giá đóng cửa xuống dưới mức hỗ trợ của vùng dao động. Tuy vậy SSI vẫn chưa hoàn toàn phá vỡ vùng này, cần thêm sự khẳng định trong 1-2 phiên tới vì thị trường có thể ổn định lại. Khu vực 26.5-26.6 hôm nay cắt lỗ nhiều, chiếm gần 50% thanh khoản. Nếu SSI phục hồi lại thì phải vượt qua được vùng này.

Rủi ro thủng đáy cũ ở 25 là rất thấp trừ phi bị bán kỹ thuật. SSI có lượng cổ phiếu ESOP giá rẻ. Nên chờ đợi cho giá ổn định để giảm rủi ro, hơn là bắt đáy.

Không những giá không quay lại lên trên 32.5 được mà còn khớp ở mức này với lượng thấp tệ hại. HCM thiếu cầu nghiêm trọng. Vol tăng nhẹ và dao động rộng hôm nay trực tiếp là hệ quả của thiếu cầu, dù áp lực bán không có gì là lớn. HCM bị ảnh hưởng từ thị trường chung. Mức hỗ trợ ngắn hạn đang ở quanh 31-31.2, mức Low của nhịp điều chỉnh đầu tiên đầu tháng 1.

Sức ép cũng không lớn mà do cầu yếu, rút hơi sâu nên giá giảm và dao động rộng trong khi Vol không lớn. TCM vẫn chưa rơi vào trạng thái xấu, xu thế ngắn hạn vẫn là tăng. Cần chờ thêm 1-2 phiên nữa để chắc chắn xu thế có thay đổi hay không.