Quy trình xây dựng luật rất chặt chẽ, song cũng không loại trừ văn bản dưới luật còn có sơ hở, nên thực tế là có thể có lợi ích nhóm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 20/8.

Hầu hết các chất vấn đầu giờ sáng đều đến từ các vị phó đoàn chuyên trách của các đoàn đại biểu Quốc hội, và băn khoăn về việc vận động chính sách (lobby) của các nhóm lợi ích làm tổn hại đến lợi ích chung cũng trở đi trở lại.

“Có lobby hay không thì chưa dám kết luận”

Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền muốn biết giải pháp của Bộ trưởng Cường khi cử tri cho rằng có tham nhũng trong ban hành chính sách pháp luật. Nhiều văn bản có sự mâu thuẫn, thậm chí đá nhau có nguyên nhân từ các bộ chỉ bảo vệ quyền lợi của bộ mình.

Theo Bộ trưởng, quy trình xây dựng luật rất chặt chẽ, song thông tư và thông tư liên tịch chưa có sự kiểm soát. Tuy nhiên cũng không loại trừ là không phát hiện được những tồn tại như đại biểu nêu vì cũng có vấn đề rất khó. Một số ví dụ khó được Bộ trưởng nêu là nghị định kinh doanh vàng, xăng dầu, điện… chủ trương rất rõ tiến tới cơ chế thị trường nhưng lộ trình và bước đi phải rất chặt chẽ để ổn định kinh tế vĩ mô, chống lạm phát.

"Lợi ích nhóm luôn được kiểm soát, loại trừ quy định còn có thể có sơ hở, thực tế là có thể có", Bộ trưởng trả lời.

Đại biểu Trần Xuân Vinh, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam hỏi, Bộ trưởng đã phát hiện có bao nhiêu văn bản có việc lobby các bộ ngành liên quan để có lợi cho mình mà gây hại cho cái chung?

"Lobby chính sách với các nước thì phổ biến, nước ta thì hãn hữu và khó, vì chỉ có một đảng lãnh đạo thôi, pháp luật là thể chế quan điểm của Đảng, lobby thì không phù hợp", Bộ trưởng tiếp tục trả lời.

Ông Cường cũng cho rằng, "qua dư luận thì thấy có hiện tượng, chứ còn thực tế có lobby hay không thì chưa dám kết luận".

Bộ trưởng cũng giải thích thêm là trách nhiệm của Bộ chỉ dừng ở kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, còn văn bản chỉ đạo điều hành thì không thuộc trách nhiệm của Bộ này.

Sát giờ giải lao, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng tham gia chất vấn. Ông đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp đánh giá rõ chương trình xây dựng luật trình Quốc hội tốt hay dở mà không có kỳ nào không sửa, đề nghị rút ra cũng rất hay, đề xuất đưa vào cũng rất hay.

Chất lượng văn bản quy phạm pháp luật bây giờ tốt hơn hay chưa tốt, việc chậm hướng dẫn thi hành luật có nghiêm trọng hay có tiến bộ là hai vấn đề tiếp theo được Chủ tịch yêu cầu làm rõ.

"Đánh giá chung thì ba mặt trên đều có chuyển biến, có tiến bộ, tới đây sẽ có cố gắng chuyển biến nữa", Bộ trưởng Hà Hùng Cường trả lời.

“Không có việc bao che hay nể nang với vi phạm của các bộ”

Sau trả lời của Bộ trưởng, một số vị ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tham gia chất vấn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý muốn biết bao giờ mới chấm dứt việc xây dựng chương trình luật, pháp lệnh dễ dãi, chất lượng nhiều văn bản còn yếu. Một trong số các nguyên nhân là trách nhiệm chủ quan của các thành viên Chính phủ, vậy có khắc phục được không, ông Lý chất vấn.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển đặt vấn đề, phải chăng Bộ Tư pháp chưa làm hết trách nhiệm và có phần nể nang khi phát hiện nhiều văn bản có sai phạm, nhưng chỉ thuyết phục các cơ quan chỉnh lý hay chỉ nhắc nhở phê bình góp ý, mà không đề nghị xử lý ở mức cao hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu băn khoăn về kỷ cương khi một số lãnh đạo bộ có ý kiến hoàn toàn khác với quan điểm của Chính phủ tại tờ trình dự án luật đã được Chính phủ nhất trí.

Khẳng định là tình trạng này đã được chấn chỉnh, Bộ trưởng Hà Hùng Cường nhường lời cho Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời rõ hơn.

Theo ông Đam, việc xây dựng luật đã có bước tiến rất dài, đã bớt dần luật khung, số lượng văn bản hướng dẫn đã giảm theo từng năm.

Ông Đam cũng nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật, nếu bộ trưởng trực tiếp chỉ đạo thì mới nhanh. Với hiện tượng Chủ nhiệm Giàu nêu, Bộ trưởng Đam cho biết Chính phủ đã rất nghiêm khắc phê phán, chấn chỉnh vì đây là việc làm vi phạm quy chế làm việc của Chính phủ.

Với các chất vấn còn lại, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng dẫn ra nhiều giải pháp đã, đang và sẽ được thực hiện để khắc phục. "Không có việc bao che hay nể nang với vi phạm của các bộ", ông Cường nói.

Kết thúc phiên chất vấn vẫn còn 14 vị đã đăng ký song đã hết thời gian, Phó chủ tịch Uông Chu Lưu đề nghị các đại biểu gửi chất vấn để Bộ trưởng trả lời bằng văn bản. "Bộ trưởng đã trả lời thẳng thắn, không ngại ngần các vấn đề nhạy cảm phức tạp", Phó chủ tịch nhận xét.

Chiều 20/8, từ 14 giờ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang sẽ trả lời chất vấn trực tiếp.