Đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ tại Tọa đàm tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh vừa tổ chức, chiều 20/7. Trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2019, dù đã có tiến bộ song Tiếng Anh vẫn là một trong hai môn có số điểm trung bình thấp nhất.

Điểm trung bình môn tiếng Anh 3 năm đều dưới trung bình

Theo ông Sái Công Hồng, Phó cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, hằng năm Bộ đều phân tích kết quả thi trung học phổ thông quốc gia, trong đó có môn tiếng Anh, để đánh giá chất lượng giáo dục và có những điều chỉnh việc dạy - học, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cho phù hợp.

Phân tích phổ điểm thi trung học phổ thông quốc gia môn tiếng Anh từ 2017-2019 cho thấy, điểm trung bình của học sinh cả nước trong 3 năm đều dưới 5 điểm; mức điểm đạt nhiều nhất chỉ 3 - 3,4 điểm.

Kết quả thi này có sự phân hóa theo vùng miền. Cụ thể, trong khi những địa phương khó khăn thuộc vùng núi phía Bắc, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long như Hà Giang, Sơn La, Hậu Giang…nhiều năm xếp cuối về điểm trung bình trong cả nước, thì những thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM, Đà Nẵng…lại đứng đầu.

Điểm trung bình của Tp.HCM, Hà Nội, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu đều từ 5-6 điểm, cao hơn mức chung của cả nước. Tỷ lệ điểm dưới trung bình, điểm từ 8 trở lên cũng có sự phân hóa theo địa phương.

"Nhìn chung, kết quả thi trung học phổ thông quốc gia môn tiếng Anh của học sinh cả nước năm 2019 đã có chuyển biến tích cực nhưng chủ yếu vẫn ở các tỉnh/thành phố lớn, khu vực khó khăn như miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Cửu Long gần như không thay đổi" - ông Hồng nói.

Còn theo ông Đặng Hiệp Giang, chuyên viên môn tiếng Anh, Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay vẫn đang tồn tại hai hệ chương trình đào tạo ngoại ngữ ở bậc phổ thông, chương trình hệ 7 năm (từ lớp 6) và 10 năm (từ lớp 3). Qua thống kê và đánh giá, học sinh hệ 10 năm có chất lượng tốt hơn học sinh hệ 7 năm.

"Như vậy, vấn đề khác biệt hệ đào tạo là một nguyên nhân dẫn tới chất lượng học sinh không đồng đều, kết quả thi không đồng đều. Vấn đề đặt ra là phải triển khai chương trình tiếng Anh 10 năm rộng khắp hơn", ông Giang nêu ý kiến.

Tuy nhiên, theo ông Giang, để triển khai được rộng khắp hệ 10 năm, cần một đội ngũ giáo viên có chất lượng, trong khi thực tế chất lượng giáo viên hiện nay rất không đồng đều. Ở những tỉnh khó khăn, trình độ giáo viên còn hạn chế, có xu hướng là giáo viên dạy tiếng Anh giỏi ở các vùng khó khăn sau một thời gian công tác sẽ chuyển về những những thành phố lớn, có điều kiện tốt hơn.

Không thể chậm trễ

Là địa phương có điểm trung bình tiếng Anh trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia cao nhất cả nước trong 3 năm qua, ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Tp. Hồ Chí Minh cho biết, chất lượng tiếng Anh của học sinh thành phố tốt nhờ khá nhiều từ các trung tâm ngoại ngữ.

Cả thành phố có 700 trung tâm ngoại ngữ, hầu hết học sinh Tp. Hồ Chí Minh học thêm ngoại ngữ ở bên ngoài trường học, chỉ có một số học sinh vùng ven đô thị có điều kiện kinh tế khó khăn mới không tham gia học thêm ngoại ngữ. Theo ông Hiếu, hiện nay, rất nhiều trung tâm ngoại ngữ đã vào trường học tham gia giảng dạy, nhu cầu giáo viên bản ngữ của thành phố rất lớn, và Sở luôn sẵn sàng hỗ trợ để có chính sách đưa giáo viên bản ngữ vào dạy ở các trường phổ thông.

Bàn về vấn đề này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh là việc vừa trước mắt, vừa lâu dài nhưng "không thể chậm trễ" hơn nữa.

Theo Bộ trưởng, học tiếng Anh là quá trình, không thể nóng vội và còn tùy theo mục đích, điều kiện đầu tư, động lực của người học. "Chúng ta chấp nhận sự đa dạng, không cào bằng về trình độ tiếng Anh, nhưng nếu ngay ở bậc phổ thông có thể đào tạo căn bản được tiếng Anh thì những cấp học cao hơn sẽ không mất nhiều công sức", Bộ trưởng nói.

Đánh giá nội dung, phương pháp, học liệu tiếng Anh thời gian qua đã có cố gắng để đổi mới nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, Bộ trưởng cho rằng, cần có nguồn lực xã hội hóa từ các trung tâm đào tạo ngoại ngữ và khai thác tốt nguồn lực này vào các trường phổ thông, trong đó gồm hỗ trợ đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.

"Chất lượng dạy và học tiếng Anh phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ giáo viên, lâu nay chuẩn hóa giáo viên vẫn theo nguyên tắc nặng bằng cấp, nhẹ thực hành. Phải từng bước hoàn hiện quy trình chuẩn hóa. Giáo viên cần tăng cường giao lưu với giáo viên nước ngoài, nâng cao kỹ năng, chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy", Bộ trưởng nhấn mạnh.