TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Phát triển du lịch: Những “mỹ từ đẹp” có được hiện thực hóa?
“Các mỹ từ đẹp nhất đã được sử dụng để phát triển ngành du lịch rồi nhưng quan trọng là có hiện thực hoá được hay không”
Dự thảo Luật Du lịch sửa đổi 2017 đã được các chuyên gia mổ xẻ trong toạ đàm “Tạo đột phá cho Du lịch phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn" do Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 25/5.
Theo lộ trình, ngày 29/5 tới, dự thảo Luật này sẽ được trình ra Quốc hội. Dự thảo này được ban hành trong bối cảnh Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.
Động lực phát triển du lịch từ đâu?
Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc hãng lữ hành Vietravel cho biết, dự thảo Luật Du lịch năm 2017 không khác Luật Du lịch năm 2005 nhiều. Theo đó, ngành du lịch được xác định là kinh tế mũi nhọn nhưng không định lượng rõ, mũi nhọn là như thế nào. Du lịch khi được xem là mũi nhọn gồm tổ hợp các ngành dịch vụ, du lịch, phát triển hạ tầng, vận tải… Vì vậy, Luật Du lịch phải được xây dựng trên cơ sở hỗ trợ, tạo động lực về cơ chế thì mới có sự phát triển đồng bộ.
“Mục tiêu chúng ta đặt rất cao, năm 2020 doanh thu của du lịch đem lại 35 tỷ USD, khách quốc tế tăng 190%… song những thay đổi trong dự thảo Luật Du lịch vẫn chưa thực sự tương xứng với những mục tiêu đó. Một xe máy chạy với vận tốc 100km/h thì phải có động cơ khác với xe máy chạy 30km/h”, ông Kỳ chia sẻ.
Nhận định dự thảo Luật Du lịch vừa được hoàn thành đã lạc hậu, lỗi thời so với các nước xung quanh, ông Kỳ cho rằng thế giới đã chuyển từ thế giới phẳng sang thế giới trực tuyến nhưng dự thảo đã không đề cập đến nội dung phát triển du lịch trực tuyến, tức áp dụng công nghệ vào du lịch. Các hãng taxi truyền thống, xe ôm cũng đang bị các ứng dụng như Uber, Grab làm tụt giảm doanh thu, rơi vào khủng hoảng. Ngay trong ngành du lịch, hiện nay các du khách cũng có thể dễ dàng đặt phòng nghỉ bằng các ứng dụng công nghệ như Booking.com, agoda.com,…
Nhiều ý kiến tại toạ đàm bày tỏ việc thành lập các cơ quan xúc tiến du lịch ở nước ngoài phải tách bạch khỏi vai trò của Bộ Ngoại giao.
“Bộ Ngoại giao là cơ quan thể hiện quan điểm chính trị của quốc gia trong khi du lịch là một ngành kinh tế đem lại doanh thu vì vậy cần có các văn phòng xúc tiến chuyên biệt, với nguồn tài chính để tổ chức các hoạt động xúc tiến, quảng cáo, thu hút khách du lịch sang Việt Nam. Vậy Bộ Ngoại giao có sẵn sàng chi tiền không”, ông Kỳ nói.
Vị CEO này cho hay, Luật Du lịch nếu được thông qua cũng phải mất 10 năm mới chỉnh sửa được, vì vậy cần xem xét kỹ trước khi thông qua, tính toán việc giữa đặt mục tiêu cao nhưng cần đột phá về cơ chế “cởi trói”, tạo động lực cho du lịch phát triển.
Hay vấn đề thanh tra du lịch, trong khi các quốc gia đã có lực lượng thanh tra riêng, cảnh sát du lịch riêng nhưng Việt Nam vẫn chưa có, nên việc đảm bảo an toàn cho khách, an ninh cho khu du lịch vẫn bỏ ngỏ. Ông Lưu Đức Kế, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist khi coi kinh tế du lịch là ngành mũi nhọn phải phải có lực lượng thanh tra riêng nhưng lại sợ phát sinh biên chế.
“Muốn tăng thu lên gấp đôi đạt 35 tỷ USD, thành ngành kinh tế mũi nhọn mà không muốn tăng đầu tư, thanh tra thì quá mỏng nên mỗi khi có dịp nghỉ lễ dài ngày các khu du lịch bị bung bét.Như ở Nha Trang, năng lực quản lý khoảng 1 vạn khách du lịch nhưng khi tăng lên 2 vạn thì hỏi sao không vỡ trận”, ông Kế nói.
Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Đậu Anh Tuấn cho biết, việc doanh nghiệp lữ hành phải lý quỹ tại ngân hàng sẽ làm gia tăng chi phí, trở ngại gia nhập thị trường của doanh nghiệp khởi nghiệp. Hiện các tour đều phải mua bảo hiểm nên cần bỏ quy định về ký quỹ, quy định hợp đồng du lịch phải thực hiện văn bản”, ông Tuấn nói.
Ông Tuấn nhấn mạnh cần phải có cơ chế miễn visa rộng rãi. Hiện nay Việt Nam mới chỉ miễn visa cho hơn 22 nước trong khi Thái Lan lên tới 160, Indonesia là 190 nước. Ngân sách quảng bá cho du lịch chỉ 20 triệu USD năm 2016 trong khi các nước dùng tới hàng trăm triệu USD cho du lịch quảng cáo ở thị trường quốc tế. Hay việc phát triển du lịch nhưng vẫn cho mở tràn lan các khu công nghiệp luyện thép, lọc hoá dầu; đầu tư khai thác các di sản văn hoá vẫn thiếu tầm nhìn, đầu tư bài bản.
“Các mỹ từ đẹp nhất đã được sử dụng để phát triển ngành du lịch rồi nhưng quan trọng là có hiện thực hoá được hay không”, ông Tuấn nói.
Bà Hương Trần Kiều Dung, Phó chủ tịch Tập đoàn FLC cho biết, Luật Du lịch chính là thể chế hoá quan điểm đưa ngành du lịch thành mũi nhọn mà Bộ Chính trị đã xác định.
“Du lịch là tổ hợp của nhiều ngành nghề nhưng Luật Đầu tư 2014 đã được thông qua và ngành du lịch không được coi là một ngành ưu tiên và dành ưu đãi cho phát triển. Vậy lấy đâu động lực để thực hiện mục tiêu doanh thu 35 tỷ USD”, bà Dung nói và đề xuất cần có cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào bất động sản, các quần thể nghỉ dưỡng, hạ tầng giao thông, hàng không khi phục vụ mục đích phát triển du lịch.
Đề nghị không vội thông qua
Với nhiều quan điểm trái chiều, các đại biểu tham dự toạ đàm là chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, doanh nhân Nguyễn Quốc Kỳ hay Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc…đề nghị Quốc hội lần này sẽ không thông qua dự thảo Luật Du lịch sửa đổi, cần thêm thời gian để hoàn thiện.
“Tôi đề nghị Quốc hội lần này không thông qua dự thảo Luật du lịch năm 2017. Luật còn nhiều quan điểm trái chiều, chưa thể hiện được Nghị quyết phát triển du lịch của Bộ Chính trị, không thể thông qua một dự thảo luật sống như vậy”, ông Lê Đăng Doanh nói.
Ông Nguyễn Quang Lân, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch thì cho rằng dù 29/5 tới Quốc hội sẽ họp có “bấm nút” thông qua dự thảo Luật Du lịch hay không, thời gian không còn nhiều nhưng còn nước thì còn tát.
“Hiện nay đa phần chúng ta làm luật trong một môi trường không thuận, quyền lực bị phân tán. Mỗi bên nắm một quyền lực khác nhau, việc thống nhất quan điểm là rất khó. Luật mà được thông qua thì phải 10 năm mới chỉnh sửa được, thời gian đó là không nhỏ với một lĩnh vực đang phát triển mạnh như du lịch. Trước đó, Bộ Luật hình sự đã phải hoãn gấp để sửa lại, đảm bảo đạt điều kiện mới thông qua. Vậy Luật Du lịch sửa đổi có nên dừng lại không”, ông Quốc nói.
Theo lộ trình, ngày 29/5 tới, dự thảo Luật này sẽ được trình ra Quốc hội. Dự thảo này được ban hành trong bối cảnh Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.
Động lực phát triển du lịch từ đâu?
Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc hãng lữ hành Vietravel cho biết, dự thảo Luật Du lịch năm 2017 không khác Luật Du lịch năm 2005 nhiều. Theo đó, ngành du lịch được xác định là kinh tế mũi nhọn nhưng không định lượng rõ, mũi nhọn là như thế nào. Du lịch khi được xem là mũi nhọn gồm tổ hợp các ngành dịch vụ, du lịch, phát triển hạ tầng, vận tải… Vì vậy, Luật Du lịch phải được xây dựng trên cơ sở hỗ trợ, tạo động lực về cơ chế thì mới có sự phát triển đồng bộ.
“Mục tiêu chúng ta đặt rất cao, năm 2020 doanh thu của du lịch đem lại 35 tỷ USD, khách quốc tế tăng 190%… song những thay đổi trong dự thảo Luật Du lịch vẫn chưa thực sự tương xứng với những mục tiêu đó. Một xe máy chạy với vận tốc 100km/h thì phải có động cơ khác với xe máy chạy 30km/h”, ông Kỳ chia sẻ.
Nhận định dự thảo Luật Du lịch vừa được hoàn thành đã lạc hậu, lỗi thời so với các nước xung quanh, ông Kỳ cho rằng thế giới đã chuyển từ thế giới phẳng sang thế giới trực tuyến nhưng dự thảo đã không đề cập đến nội dung phát triển du lịch trực tuyến, tức áp dụng công nghệ vào du lịch. Các hãng taxi truyền thống, xe ôm cũng đang bị các ứng dụng như Uber, Grab làm tụt giảm doanh thu, rơi vào khủng hoảng. Ngay trong ngành du lịch, hiện nay các du khách cũng có thể dễ dàng đặt phòng nghỉ bằng các ứng dụng công nghệ như Booking.com, agoda.com,…
Nhiều ý kiến tại toạ đàm bày tỏ việc thành lập các cơ quan xúc tiến du lịch ở nước ngoài phải tách bạch khỏi vai trò của Bộ Ngoại giao.
“Bộ Ngoại giao là cơ quan thể hiện quan điểm chính trị của quốc gia trong khi du lịch là một ngành kinh tế đem lại doanh thu vì vậy cần có các văn phòng xúc tiến chuyên biệt, với nguồn tài chính để tổ chức các hoạt động xúc tiến, quảng cáo, thu hút khách du lịch sang Việt Nam. Vậy Bộ Ngoại giao có sẵn sàng chi tiền không”, ông Kỳ nói.
Vị CEO này cho hay, Luật Du lịch nếu được thông qua cũng phải mất 10 năm mới chỉnh sửa được, vì vậy cần xem xét kỹ trước khi thông qua, tính toán việc giữa đặt mục tiêu cao nhưng cần đột phá về cơ chế “cởi trói”, tạo động lực cho du lịch phát triển.
Hay vấn đề thanh tra du lịch, trong khi các quốc gia đã có lực lượng thanh tra riêng, cảnh sát du lịch riêng nhưng Việt Nam vẫn chưa có, nên việc đảm bảo an toàn cho khách, an ninh cho khu du lịch vẫn bỏ ngỏ. Ông Lưu Đức Kế, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist khi coi kinh tế du lịch là ngành mũi nhọn phải phải có lực lượng thanh tra riêng nhưng lại sợ phát sinh biên chế.
“Muốn tăng thu lên gấp đôi đạt 35 tỷ USD, thành ngành kinh tế mũi nhọn mà không muốn tăng đầu tư, thanh tra thì quá mỏng nên mỗi khi có dịp nghỉ lễ dài ngày các khu du lịch bị bung bét.Như ở Nha Trang, năng lực quản lý khoảng 1 vạn khách du lịch nhưng khi tăng lên 2 vạn thì hỏi sao không vỡ trận”, ông Kế nói.
Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Đậu Anh Tuấn cho biết, việc doanh nghiệp lữ hành phải lý quỹ tại ngân hàng sẽ làm gia tăng chi phí, trở ngại gia nhập thị trường của doanh nghiệp khởi nghiệp. Hiện các tour đều phải mua bảo hiểm nên cần bỏ quy định về ký quỹ, quy định hợp đồng du lịch phải thực hiện văn bản”, ông Tuấn nói.
Ông Tuấn nhấn mạnh cần phải có cơ chế miễn visa rộng rãi. Hiện nay Việt Nam mới chỉ miễn visa cho hơn 22 nước trong khi Thái Lan lên tới 160, Indonesia là 190 nước. Ngân sách quảng bá cho du lịch chỉ 20 triệu USD năm 2016 trong khi các nước dùng tới hàng trăm triệu USD cho du lịch quảng cáo ở thị trường quốc tế. Hay việc phát triển du lịch nhưng vẫn cho mở tràn lan các khu công nghiệp luyện thép, lọc hoá dầu; đầu tư khai thác các di sản văn hoá vẫn thiếu tầm nhìn, đầu tư bài bản.
“Các mỹ từ đẹp nhất đã được sử dụng để phát triển ngành du lịch rồi nhưng quan trọng là có hiện thực hoá được hay không”, ông Tuấn nói.
Bà Hương Trần Kiều Dung, Phó chủ tịch Tập đoàn FLC cho biết, Luật Du lịch chính là thể chế hoá quan điểm đưa ngành du lịch thành mũi nhọn mà Bộ Chính trị đã xác định.
“Du lịch là tổ hợp của nhiều ngành nghề nhưng Luật Đầu tư 2014 đã được thông qua và ngành du lịch không được coi là một ngành ưu tiên và dành ưu đãi cho phát triển. Vậy lấy đâu động lực để thực hiện mục tiêu doanh thu 35 tỷ USD”, bà Dung nói và đề xuất cần có cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào bất động sản, các quần thể nghỉ dưỡng, hạ tầng giao thông, hàng không khi phục vụ mục đích phát triển du lịch.
Đề nghị không vội thông qua
Với nhiều quan điểm trái chiều, các đại biểu tham dự toạ đàm là chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, doanh nhân Nguyễn Quốc Kỳ hay Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc…đề nghị Quốc hội lần này sẽ không thông qua dự thảo Luật Du lịch sửa đổi, cần thêm thời gian để hoàn thiện.
“Tôi đề nghị Quốc hội lần này không thông qua dự thảo Luật du lịch năm 2017. Luật còn nhiều quan điểm trái chiều, chưa thể hiện được Nghị quyết phát triển du lịch của Bộ Chính trị, không thể thông qua một dự thảo luật sống như vậy”, ông Lê Đăng Doanh nói.
Ông Nguyễn Quang Lân, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch thì cho rằng dù 29/5 tới Quốc hội sẽ họp có “bấm nút” thông qua dự thảo Luật Du lịch hay không, thời gian không còn nhiều nhưng còn nước thì còn tát.
“Hiện nay đa phần chúng ta làm luật trong một môi trường không thuận, quyền lực bị phân tán. Mỗi bên nắm một quyền lực khác nhau, việc thống nhất quan điểm là rất khó. Luật mà được thông qua thì phải 10 năm mới chỉnh sửa được, thời gian đó là không nhỏ với một lĩnh vực đang phát triển mạnh như du lịch. Trước đó, Bộ Luật hình sự đã phải hoãn gấp để sửa lại, đảm bảo đạt điều kiện mới thông qua. Vậy Luật Du lịch sửa đổi có nên dừng lại không”, ông Quốc nói.
