TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý vi phạm tại nhiều dự án BOT, BT
Hậu thanh tra BOT, BT, Thanh tra Chính phủ kiến nghị sửa đổi điều kiện khoảng cách các trạm thu phí dưới mức tối thiểu 70 km
Như VnEconomy đưa tin, ngày 6/9, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận hàng loạt vi phạm, khuyết điểm tại các dự án BOT, BT. Sau kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Giao thông Vận tải phối hợp rà soát những quy định pháp lý về lĩnh vực đầu tư theo hình thức đối tác công tư còn thiếu, chưa thống nhất để bổ sung điều chỉnh hoặc trình bổ sung điều chỉnh theo thẩm quyền.
Trước hết, theo Thanh tra Chính phủ, cần bổ sung quy định chặt chẽ về lựa chọn nhà đầu tư phải thông qua đấu thầu. Những dự án chỉ có 1 nhà đầu tư đăng ký phải xem xét lại tính khả thi của dự án trong việc quyết định chủ trương đầu tư. Quy định rõ nguyên tắc, trách nhiệm trong việc đàm phán ký kết hợp đồng dự án, trong việc giám sát thực hiện họp đồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Đặc biệt, việc quản lý chất lượng công trình và tổng giá trị đầu tư, giá thu phí và thời gian thu phí phải thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán như công trình sử dụng vốn ngân sách.
Rà soát quy định về lập, phê duyệt và quản lý chi phí đầu tư xây dựng, đặc biệt là định mức đơn giá và việc công bố chỉ số giá thị trường. Điều chỉnh quy định về cơ cấu nguồn vốn đầu tư nhằm đa dạng nguồn vốn và thành phần kinh tế tham gia đầu tư, đồng thời giảm tỷ lệ vốn vay ngân hàng ở mức hợp lý.
Về năng lực nhà đầu tư, hình thức góp vốn cần quy định cụ thể, tránh tình trạng lựa chọn nhà đầu tư chỉ dựa trên cơ sở vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính nhưng không có năng lực thực sự.
Đáng chú ý, theo Thanh tra Chính phủ, cần rà soát để bổ sung vào quy hoạch hệ thống giao thông toàn quốc tiêu thức trạm thu phí giao thông, trên cơ sở ban hành tiêu chí cụ thể hợp lý và đúng quy định; điều chỉnh vị trí những trạm thu phí bất hợp lý, sửa đổi điều kiện khoảng cách các trạm thu phí dưới mức tối thiểu (70 km) trong Thông tư số 159/ 2013/TT- BTC ngày 14/11/2013; ban hành văn bản quy định về giá, phương pháp xác định giá sử dụng kết cấu hạ tầng cụ thể cho từng lĩnh vực của ngành giao thông vận tải trên cơ sở đề cập đầy đủ các yếu tố và đảm bảo hài hòa lợi ích nhà đầu tư, người sử dụng hạ tầng và Nhà nước.
Việc thu phí phải đảm bảo tuyệt đối minh bạch, trên cơ sở bổ sung hoàn thiện quy trình chặt chẽ, có giám sát bằng công nghệ tiên tiến và thực hiện bắt buộc công nghệ thu phí tự động.
Đối với giá thu phí Dự án BOT Pháp Vân - Câu Giẽ cần thực hiện ngay việc điều chỉnh giảm tương ứng với vốn đầu tư thực tế giai đoạn 1.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị cần khắc phục ngay tình trạng quá chậm trễ quyết toán công trình bằng những giải pháp mạnh, cụ thể, trong đó gắn chặt với thực hiện quyền thu phí.
Đối với Bộ Giao thông Vận tải, trên cơ sở kết luận thanh tra, chủ động điều chỉnh và khắc phục toàn bộ những nội dung đã kết luận thuộc trách nhiệm của mình, phối hợp rà soát toàn diện các hồ sơ dự án, các họp đồng để bổ sung điều chỉnh đúng quy định.
Đối với các nhà đầu tư, thực hiện nghiêm túc các quy định về đầu tư xây dựng, những điều khoản hợp đồng dự án đã ký kết, đặc biệt là việc lập, phê duyệt thiết kế, dự toán, quản lý chất lượng trong xây dựng; Khắc phục và thực hiện nghiêm túc những nội dung kết luận và kiến nghị xử lý thanh tra.
Kiến nghị xử lý về kinh tế, Bộ Giao thông Vận tải có trách nhiệm rà soát, xử lý phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư 6 dự án 451,6 tỷ đồng và điều chỉnh các hợp đồng dự án về tổng vốn đầu tư, xác định lại chi phí tư vấn lập dự án và thu hồi nộp ngân sách phần đã thanh toán vượt tương ứng giá trị tổng mức đầu tư phải điều chỉnh; thanh lý hợp đồng tư vấn với nhà đầu tư trị giá 16.203 triệu đồng.
Các doanh nghiệp dự án (7 doanh nghiệp) xử lý 316.252,59 triệu đồng, bao gồm: Phê duyệt điều chỉnh dự toán 9 khoản 91.018,3 triệu đồng, rà soát 16 khoản 225.234,29 triệu đồng để điều chỉnh thanh quyết toán theo thực tế đúng chế độ; đối chiếu loại bỏ những khoản đã xử lý điều chỉnh tổng mức đầu tư; căn cứ thực tế thi công và xử lý của các cơ quan có thẩm quyền để quyết toán vốn đầu tư theo quy định.
Trước hết, theo Thanh tra Chính phủ, cần bổ sung quy định chặt chẽ về lựa chọn nhà đầu tư phải thông qua đấu thầu. Những dự án chỉ có 1 nhà đầu tư đăng ký phải xem xét lại tính khả thi của dự án trong việc quyết định chủ trương đầu tư. Quy định rõ nguyên tắc, trách nhiệm trong việc đàm phán ký kết hợp đồng dự án, trong việc giám sát thực hiện họp đồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Đặc biệt, việc quản lý chất lượng công trình và tổng giá trị đầu tư, giá thu phí và thời gian thu phí phải thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán như công trình sử dụng vốn ngân sách.
Rà soát quy định về lập, phê duyệt và quản lý chi phí đầu tư xây dựng, đặc biệt là định mức đơn giá và việc công bố chỉ số giá thị trường. Điều chỉnh quy định về cơ cấu nguồn vốn đầu tư nhằm đa dạng nguồn vốn và thành phần kinh tế tham gia đầu tư, đồng thời giảm tỷ lệ vốn vay ngân hàng ở mức hợp lý.
Về năng lực nhà đầu tư, hình thức góp vốn cần quy định cụ thể, tránh tình trạng lựa chọn nhà đầu tư chỉ dựa trên cơ sở vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính nhưng không có năng lực thực sự.
Đáng chú ý, theo Thanh tra Chính phủ, cần rà soát để bổ sung vào quy hoạch hệ thống giao thông toàn quốc tiêu thức trạm thu phí giao thông, trên cơ sở ban hành tiêu chí cụ thể hợp lý và đúng quy định; điều chỉnh vị trí những trạm thu phí bất hợp lý, sửa đổi điều kiện khoảng cách các trạm thu phí dưới mức tối thiểu (70 km) trong Thông tư số 159/ 2013/TT- BTC ngày 14/11/2013; ban hành văn bản quy định về giá, phương pháp xác định giá sử dụng kết cấu hạ tầng cụ thể cho từng lĩnh vực của ngành giao thông vận tải trên cơ sở đề cập đầy đủ các yếu tố và đảm bảo hài hòa lợi ích nhà đầu tư, người sử dụng hạ tầng và Nhà nước.
Việc thu phí phải đảm bảo tuyệt đối minh bạch, trên cơ sở bổ sung hoàn thiện quy trình chặt chẽ, có giám sát bằng công nghệ tiên tiến và thực hiện bắt buộc công nghệ thu phí tự động.
Đối với giá thu phí Dự án BOT Pháp Vân - Câu Giẽ cần thực hiện ngay việc điều chỉnh giảm tương ứng với vốn đầu tư thực tế giai đoạn 1.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị cần khắc phục ngay tình trạng quá chậm trễ quyết toán công trình bằng những giải pháp mạnh, cụ thể, trong đó gắn chặt với thực hiện quyền thu phí.
Đối với Bộ Giao thông Vận tải, trên cơ sở kết luận thanh tra, chủ động điều chỉnh và khắc phục toàn bộ những nội dung đã kết luận thuộc trách nhiệm của mình, phối hợp rà soát toàn diện các hồ sơ dự án, các họp đồng để bổ sung điều chỉnh đúng quy định.
Đối với các nhà đầu tư, thực hiện nghiêm túc các quy định về đầu tư xây dựng, những điều khoản hợp đồng dự án đã ký kết, đặc biệt là việc lập, phê duyệt thiết kế, dự toán, quản lý chất lượng trong xây dựng; Khắc phục và thực hiện nghiêm túc những nội dung kết luận và kiến nghị xử lý thanh tra.
Kiến nghị xử lý về kinh tế, Bộ Giao thông Vận tải có trách nhiệm rà soát, xử lý phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư 6 dự án 451,6 tỷ đồng và điều chỉnh các hợp đồng dự án về tổng vốn đầu tư, xác định lại chi phí tư vấn lập dự án và thu hồi nộp ngân sách phần đã thanh toán vượt tương ứng giá trị tổng mức đầu tư phải điều chỉnh; thanh lý hợp đồng tư vấn với nhà đầu tư trị giá 16.203 triệu đồng.
Các doanh nghiệp dự án (7 doanh nghiệp) xử lý 316.252,59 triệu đồng, bao gồm: Phê duyệt điều chỉnh dự toán 9 khoản 91.018,3 triệu đồng, rà soát 16 khoản 225.234,29 triệu đồng để điều chỉnh thanh quyết toán theo thực tế đúng chế độ; đối chiếu loại bỏ những khoản đã xử lý điều chỉnh tổng mức đầu tư; căn cứ thực tế thi công và xử lý của các cơ quan có thẩm quyền để quyết toán vốn đầu tư theo quy định.
