Chỉ 6 ngày sau khi bị “tấn công” bởi một báo cáo của một công ty nghiên cứu ít tên tuổi ở Mỹ, các công ty thuộc quyền kiểm soát của tỷ phú giàu nhất châu Á Gautam Adani đã mất 108 tỷ USD vốn hoá thị trường, trong khi bản thân ông Adani mất 58 tỷ USD tài sản ròng cá nhân. Ngoài ra, cuộc khủng hoảng này cũng được cho là sẽ gây thiệt hại không nhỏ cho nền kinh tế Ấn Độ.

Cổ phiếu các công ty thuộc Adani Group tiếp tục bị bán tháo trong phiên giao dịch ngày thứ Năm (2/2), bất chấp nỗ lực của vị doanh nhân Ấn Độ nhằm trấn an nhà đầu tư. Từ hôm 24/2, khi công ty bán khống Hindenburg Research có trụ sở ở New York, công bố một báo cáo tố Adani Group có hành vi thao túng cổ phiếu và gian lận kế toán, giá trị vốn hoá các công ty thành viên trong tập đoàn này đã “bốc hơi” tổng cộng 108 tỷ USD – theo dữ liệu của hãng tin Bloomberg.

CUỘC KHỦNG HOẢNG CỦA DOANH NHÂN ƯU TÚ HÀNG ĐẦU ẤN ĐỘ

“Đối với tôi, lợi ích của nhà đầu tư là vấn đề quan trọng nhất và tất cả mọi thứ khác chỉ là thứ yếu”, ông Adani – 60 tuổi – nói trong một đoạn video được phát ngày 2/2, sau khi ông bất ngờ huỷ bỏ vụ phát hành 2,5 tỷ USD cổ phiếu mới của Adani Enterprises, công ty chủ lực của Adani Group. Động thái huỷ phát hành này được đưa ra chỉ 24 giờ sau khi vụ phát hành hoàn tất.

“Khi thị trường ổn định trở lại, chúng tôi sẽ rà soát lại chiến lược thị trường vốn của mình”, ông Adani nói thêm.

Đây là lần đầu tiên ông Adani lên tiếng về biến động thị trường khiến khối tài sản ròng cá nhân của ông bị “thổi bay” 58 tỷ USD chỉ trong 6 ngày – theo dữ liệu của hãng tin Bloomberg. Với cú sụt tài sản này, ông Adani không còn là người giàu nhất châu Á. Theo Bloomberg, tốc độ mất tài sản này của ông Adani ngang với tốc độ mất tiền của Sam Bankman-Fried, nhà sáng lập của sàn tiền ảo đã phá sản FTX hay CEO hãng xe điện Tesla Elon Musk.

Trong vòng chưa đầy 1 tuần, khối tài sản ròng cá nhân của ông Adani giảm từ 119 tỷ USD ở thời điểm trước khi báo cáo của Hindenburg được công bố xuống còn 61 tỷ USD vào thời điểm ngày 2/2. Ở mức đỉnh thiết lập vào tháng 9 năm ngoái, ông Adani là chủ nhân của khối tài sản 150 tỷ USD. Hiện ông đã tụt xuống vị trí thứ 21 trong danh sách 500 người giàu nhất thế giới Bloomberg Billionaires Index. Tháng 8/2022, ông là người châu Á đầu tiên trở thành người giàu thứ ba thế giới.

Việc ông Adani lên tiếng không đủ để vực dậy giá cổ phiếu. Phiên ngày 2/2 chứng kiến cổ phiếu Adani Enterprises sụt 25%, trong khi cổ phiếu 6 công ty thành viên khác của Adani Group giảm từ 5-10%. Nếu tính từ thời điểm Hindenburg công bố báo cáo, Adani Group đã mất 50% giá trị vốn hoá.

Hôm thứ Tư tuần này, hãng Reuters đưa tin Uỷ ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Ấn Độ (SEBI) đang tiến hành xem xét việc giá cổ phiếu Adani sụt giảm, đồng thời rà soát để tìm kiếm sai phạm có thể có trong kế hoạch phát hành cổ phiếu đã bị huỷ bỏ.

Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (RBI) đã yêu cầu các ngân hàng thương mại của nước này công bố chi tiết về vay nợ của Adani Group – Bloomberg dẫn nguồn thạo tin cho biết ngày thứ Năm.

Cuộc khủng hoảng bủa vây một trong những doanh nhân ưu tú nhất của Ấn Độ có thể gây ra những hệ quả không nhỏ đối với nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh của nước này. Mới chỉ cách đây 2 tuần, giới chức Ấn Độ còn kêu gọi mạnh mẽ đầu tư nước ngoài vào nước này khi xuất hiện tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos, Thuỵ Sỹ.

“Nhìn vào hoạt động thị trường trên phạm vi rộng hơn, nhà đầu tư sẽ nhận thấy rõ ràng rằng nhà đầu tư đang thức tỉnh”, nhà sáng lập Saurabh Mukherjea của Marcellus Investment Managers nhận định.

Giới chuyên gia cảnh báo rằng ảnh hưởng từ báo cáo của Hindenburg có thể khiến nhiều doanh nghiệp lớn khác của Ấn Độ “vạ lây”. “Cuộc khủng hoảng của Adani đã mở ra một mảng tối. Câu chuyện Ấn Độ đang trở nên kém hấp dẫn đối với nhà đầu tư nước ngoài”, trưởng nghiên cứu Manish Chowdhurry của Stoxbox nhận định.

LOẠT CÂU HỎI CỦA GIỚI ĐẦU TƯ

Ông Chowdhury nói nhà đầu tư giờ đây sẽ “hoài nghi” về hoạt động kế toán tại tất cả các doanh nghiệp Ấn Độ, trong khi ông Mukherjea cho biết khách hàng của ông đã đặt thêm nhiều câu hỏi.

“Một cách tự nhiên, họ yêu cầu chúng tôi cẩn trọng hơn một chút về vấn đề kế toán và quản trị doanh nghiệp ở Ấn Độ”, ông Mukherjea nói với CNN.

Ông Adani được xem là một đồng minh thân cận của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Các nghị sỹ đối lập của nước này đã bắt đầu kêu gọi một cuộc điều tra về báo cáo của Hindenburg.

“Đây chắc chắn sẽ là một vấn đề gây ngần ngại đối với các nhà đầu tư lớn, bởi vấn đề đã trở thành chuyện chính trị”, nhà quản lý quỹ Stephen Innes của SPI Asset Management nhận định.

Trong bản báo cáo, Hindenburg cáo buộc Adani Group “thao túng cổ phiếu trắng trợn và có một chương trình gian lận kế toán trong suốt nhiều thập kỷ”. Công ty nghiên cứu này đặt câu hỏi về “giá trị vốn hoá ngất ngưởng” của các công ty trong Adani Group và nói “khối nợ lớn” của các công ty này đặt toàn bộ tập đoàn vào “một vị thế tài chính nguy hiểm”. Báo cáo được kết luận bằng 88 câu hỏi, từ yêu cầu chi tiết về các thực thể Adani ở nước ngoài cho tới vì sao tập đoàn lại có “một cấu trúc doanh nghiệp xoắn bện, phức tạp như vậy”.

Adani Groupn đã ngay lập tức bác bỏ bản báo cáo, nói rằng những thông tin trong đó là “vô căn cứ” và độc hại”. Tuy nhiên, đoạn video của ông Adani đánh dấu lần đầu tiên nhà sáng lập nói về cuộc khủng hoảng này.

Giới phân tích từ lâu đã bày tỏ lo ngại về sự phát triển nhanh chóng của các công ty con trong Adani Group, cho rằng sự phát triển đó đi kèm nhiều rủi ro. Tập đoàn này đã được thúc đẩy bởi 30 tỷ USD vay nợ, trở thành một trong những doanh nghiệp nặng nợ nhất ở Ấn Độ.

Trong một báo cáo vào năm ngoái, CreditSights - một công ty nghiên cứu thuộc sở hữu Fitch Group – công bố một báo cáo về Adani Group với tựa đề “Vay nợ thái quá”, trong đó bày tỏ lo ngại về những kế hoạch phát triển dựa vào tiền vay nợ của tập đoàn này. Ở thời điểm đó, Adani Group nói “tỷ lệ vay nợ” của các công ty thành viên “tiếp tục ở mức lành mạnh và phù hợp các tiêu chuẩn của ngành trong lĩnh vực tương ứng”.

Trong video ngày 2/2, ông Adani nói các yếu tố nền tảng của công ty đang “mạnh” và công ty có “lịch sử không chê vào đâu được” về hoàn thành các nghĩa vụ nợ. Ông nói việc huỷ bỏ vụ phát hành cổ phiếu của Adani Enterprises là nhằm bảo vệ nhà đầu tư khỏi thua lỗ. Cổ phiếu của công ty này đang giao dịch ở mức thấp hơn nhiều so với mức giá cháo bán của vụ phát hành.

“Quyết định này sẽ không có bất kỳ ảnh hưởng nào đến hoạt động hiện tại và các kế hoạch tương lai của chúng tôi. Chúng tôi sẽ tiếp tục đặt trọng tâm vào việc thực thi và hoàn thành đúng thời hạn các dự án”, ông nói.