Với điều chỉnh mới, thời gian lưu ký chứng khoán trên thị trường tập trung sẽ được giảm tới mức tối đa có thể.

Ngay sau khi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có Công văn số 53/UBCK-TTLK gửi các tổ chức niêm yết tại hai trung tâm giao dịch chứng khoán và các thành viên lưu ký về việc điều chỉnh “Quy trình lưu ký chứng khoán ghi sổ” ngày 30/1/2007, Trung tâm Lưu ký chứng khoán đã hoàn tất các văn bản liên quan đến việc điều chỉnh này.

Theo đó, quy trình sẽ bỏ qua khâu xác nhận của tổ chức phát hành và thông tin sở hữu chứng khoán của nhà đầu tư sẽ được Trung tâm Lưu ký chứng khoán kiểm tra, đối chiếu để thực hiện lưu ký trên cơ sở uỷ quyền của tổ chức phát hành và căn cứ trên danh sách người sở hữu chứng khoán mà tổ chức phát hành đã đăng ký ban đầu với Trung tâm.

Ngay trong chiều ngày 31/1, quy trình điều chỉnh mới đã được Giám đốc Trung tâm lưu ký phê duyệt và gửi cho gần 200 tổ chức phát hành. Đồng thời, Trung tâm lưu ký cũng yêu cầu các tổ chức phát hành ủy quyền cho Trung tâm việc xác nhận danh sách người sở hữu chứng khoán. Dự kiến, đến ngày 15/2/2007 quy trình mới sẽ có hiệu lực thi hành.

Từ trước đến nay, quy trình lưu ký chứng khoán được thực hiện theo hai cấp. Nhà đầu tư mang sổ chứng nhận cổ đông đến thành viên lưu ký (là công ty chứng khoán). Thành viên lưu ký sẽ ký gửi sổ chứng nhận cổ đông do khách hàng nộp cho tổ chức phát hành.

Tổ chức phát hành, sau khi nhận được sổ chứng nhận cổ đông sẽ kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của sổ chứng nhận cổ đông và thông báo bằng văn bản cho thành viên lưu ký kết quả của việc xác minh này, đồng thời lập danh sách người sở hữu chứng khoán có yêu cầu lưu ký theo từng thành viên lưu ký và gửi danh sách này cho Trung tâm Lưu ký, kèm theo sổ chứng nhận cổ đông chứng minh số lượng chứng khoán đang nắm giữ của người sở hữu chứng khoán.

Trung tâm Lưu ký căn cứ vào danh sách người sở hữu chứng khoán do tổ chức phát hành lập, thực hiện các bút toán tương ứng vào tài khoản lưu ký chứng khoán của thành viên lưu ký.

Những tháng cuối cùng của năm 2006, thị trường chứng khoán bùng nổ với hơn 100 cổ phiếu mới đồng loạt niêm yết trên hai thị trường Hà Nội và Tp.HCM. Chính trong lúc thị trường phát triển mạnh đến như vậy thì tính thanh khoản lại có vấn đề.

Nhiều nhà đầu tư than rằng họ đã không thể bán được cổ phiếu trong những ngày cổ phiếu lên sàn, thậm chí ngay cả khi cổ phiếu đó đã lưu ký cách đó hàng tháng. Cổ phiếu lưu ký chậm đồng nghĩa với việc nhà đầu tư mất đi cơ hội. Khi giá chứng khoán lên, cơ hội đó là tiền.

Phía Trung tâm Lưu ký chứng khoán giải thích rằng việc lưu ký chứng khóan nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào độ mau lâu trong việc xác nhận của từng tổ chức trong quy trình. Chính vì vậy, từ lúc nhà đầu tư mang chứng khoán đến lưu ký tại công ty chứng khóan đến lúc Trung tâm Lưu ký chứng khoán nhận được hồ sơ, thường phải mất một thời gian.

Bà Hương cũng khẳng định rằng tới đây thời gian này sẽ được rút ngắn lại bởi đã cắt giảm được khâu xác nhận qua tổ chức phát hành – một trong những thủ tục gây chậm trễ nhiều nhất trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ngay cả khi đã điều chỉnh như vậy thì cũng không nên kỳ vọng quá bởi sự lâu hay mau đó cũng còn tùy vào thời gian chính thành viên lưu ký gửi hồ sơ đầy đủ và hợp lệ lên Trung tâm Lưu ký vào lúc nào.

Bởi trên thực tế, không phải cứ chốc chốc có chứng khoán đến lưu ký, công ty chứng khoán lại gửi lên Trung tâm Lưu ký. Công ty chứng khoán thường chờ cho đến khi có nhiều chứng khoán lưu ký mới gửi lên Trung tâm một thể.

Thay đổi được quy trình lưu ký đồng nghĩa với việc thay đổi được cách thức. Nhưng để làm được, trước hết phải có sự đồng thuận của các thành viên, đặc biệt là tổ chức phát hành. Theo quan điểm của Trung tâm Lưu ký, không cần thiết phải qua công đoạn xác nhận của tổ chức phát hành vì Trung tâm đã có danh sách người sở hữu chứng khoán và không có lý gì lại phải bắt xác định lại một lần nữa.

Sự bất hợp lý trong quy trình lưu ký chứng khoán xem như đã được giải quyết, mặc dù không kỳ vọng sẽ được giải quyết một cách triệt để.