Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) vừa khuyến nghị các công ty cổ phần nên giảm trả cổ tức bằng tiền mặt, thay vào đó là bằng cổ phiếu.

Mức chi trả cổ tức bằng tiền mặt theo mục tiêu mà VAFI đưa ra đối với các công ty đại chúng ở Việt Nam là từ 0 – 4%. Còn hiện nay, phần lớn các công ty cổ phần hoạt động hiệu quả đều có chính sách trả cổ tức bằng tiền mặt ở mức khá cao, phổ biến từ 12%-30%/vốn điều lệ và chiếm khoảng từ 30%- 80% của lợi nhuận sau thuế.

Trong điều kiện thị trường chứng khoán chưa phát triển thì mức cổ tức phổ biến đó đã tăng thêm lòng tin của cổ đông, cổ phiếu có tính thanh khoản cao và làm gia tăng giá trị cổ phiếu. Tuy nhiên VAFI cho rằng việc thanh toán cổ tức bằng tiền mặt ở mức cao sẽ có nhiều hạn chế.

Đó là khả năng nguồn vốn tích luỹ bị giảm do dùng lượng tiền mặt để phân phối cho cổ đông. Tốc độ đầu tư các dự án mới sẽ bị ảnh hưởng và có thể sẽ làm tăng các khoản vay ngân hàng làm cho tổng số tiền lãi vay phải trả tăng lên, lợi nhuận sau thuế giảm; trường hợp tỷ trọng vốn vay lớn còn có thể làm tăng rủi ro trong các dự án.

Đối với những công ty lớn thì tổng số tiền thanh toán cổ tức càng lớn. Hiện nay số doanh nghiệp hàng năm thanh toán cổ tức trên 50 tỷ đồng/năm đang tăng lên nhanh chóng. Theo VAFI, đây là số tiền không nhỏ, nếu như có biện pháp thích hợp để chuyển lượng vốn này tái đầu tư sẽ phát huy tốt hơn giá trị của đồng vốn.

Mặt khác, trong bối cảnh thị trường chứng khoán phát triển như hiện nay, việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt ở mức cao cũng không còn mang nhiều ý nghĩa đối với cổ đông và nhà đầu tư. Khi thị giá cổ phiếu trên thị trường được xác lập ở mặt bằng mới, cao hơn và thanh khoản hơn thì mức cổ tức trên giá trị thị trường của cổ phiếu bị giảm xuống nhiều, thường chỉ dao động từ 1 - 4%. Trong khi đó nhiều nhà đầu tư mua vào lại nhắm đến mục tiêu chính là hưởng chênh lệch giá chứ không phải cổ tức.

Ngoài ra, quan điểm của VAFI là việc chuyển dịch sang trả cổ tức bằng cổ phiếu là để đáp ứng với xu hướng phát triển của thị trường chứng khoán, theo thông lệ quốc tế. Hiện tại nhiều nước trong khu vực, tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt chỉ ở khoảng từ 0 - 4%; tại các nước phát triển là từ 0 - 2%.

Một thuận lợi trong khuyến nghị của VAFI là việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu đã và đang diễn ra khá phổ biến ở các doanh nghiệp trong những năm gần đây. Nhưng khó khăn trong sự chuyển dịch này là sự thống nhất của lãnh đạo doanh nghiệp và các cổ đông. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có một lộ trình dịch chuyển và những phương án hợp lý.

Theo VAFI, mức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu hàng năm của doanh nghiệp nên dao động trong khoảng từ 10% - 15%/năm, mức hợp lý đủ để đảm bảo mục đích huy động vốn vừa làm cho cổ phiếu mang tính thanh khoản cao, cao hơn nhiều so với trả cổ tức bằng tiền mặt. Với lợi ích đó, VAFI tin rằng sự chuyển dịch này sẽ nhận được sự ủng hộ từ phía các cổ đông.