Trước khi xảy ra vụ rơi máy bay làm 157 người chết của hãng hàng không Ethiopian Airlines hôm 10/3, từ tháng 10/2018, đã có ít nhất 5 phi công báo cáo về vấn đề với hệ thống lái tự động trên máy bay Boeing 737 Max 8 với Cục Hàng không Liên bang Mỹ, theo nguồn tin từ tờ Dallas Morning News.

Đây là những báo cáo được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu về sự cố của Cục Hàng không Liên bang Mỹ - hệ thống cho phép các phi công báo cáo ẩn danh về vấn đề họ gặp phải khi điều khiển máy bay.

Những báo cáo này đều nhấn mạnh tới vấn đề liên quan tới hệ thống lái tự động của 737 Max 8 - máy bay đang rơi vào diện nghi vấn khi liên quan tới vụ tai nạn hôm 10/3 của Ethiopian Airlines và tháng 10 năm ngoái của hãng hàng không Lion Air. 

Hộp đen tìm được trong vụ tai nạn của Lion Air cho thấy máy bay đã liên tục bị chúi mũi sau khi cất cánh từ Jakarta, Indonesia. Cơ quan điều tra nhận định các cảm biến tự động trên máy bay này có thể đã bị trục trặc. Vụ tai nạn khiến 189 người thiệt mạng.

Giới quan sát đã nêu ra nhiều điểm tương đồng giữa hai vụ tai nạn. Trong đó, giám đốc điều hành của Ethiopian Airlines - Tewolde GebreMariam nói với CNN rằng những điểm tương đồng của hai vụ tai nạn là "nhiều đáng kể".

"Phi công đã phải vật lộn với hệ thống điều kiển máy bay, vì vậy ông ấy đã yêu cầu được trở lại sân bay", GebreMariam nói.

Trong một báo cáo sự cố, một phi công máy bay thương mại của Mỹ nói rằng ông gặp vấn đề trong quá trình cất cánh trên máy bay 737 Max. Khi ở chế độ lái tự động, máy bay bất ngờ bị chúi mũi. Vấn đề chỉ được khắc phục sau khi tắt hệ thống lái tự động.

Một báo cáo khác vào tháng 11/2018 nói rằng các phi công vẫn được bay dù không được đào tạo kỹ về 737 Max 8 và những khác biệt về hệ thống của máy bay này so với các phiên bản trước đó, tờ Politico cho biết.

Còn trong một báo cáo khác vào tháng 10, một phi công phàn nàn rằng hệ thống lái tự động của 737 Max hoạt động không bình thường. Vấn đề được khắc phục sau khi phi công chuyển sang điều khiển bằng tay và tiếp tục nâng độ cao.

"Ngay sau đó tôi đã nghe nói về sự cố này và băn khoăn không biết có phi công nào cũng gặp phải vấn đề với hệ thống lái tự động của 737 Max hay không?", phi công trên viết trong báo cáo.

Nhà sản xuất máy bay Mỹ Boeing đang đối mặt với chỉ trích lớn với dòng phi cơ 737 Max sau 2 vụ tai nạn thảm khốc xảy ra liên tiếp trong chưa đầy nửa năm qua. Nhiều quốc gia và hãng hàng không trên khắp thế giới đã tuyên bố đình chỉ hoạt động của Boeing 737 Max trên vùng trời nước mình hoặc tạm ngưng khai thác dòng máy bay này để chờ kết quả điều tra.

Trong phiên giao dịch ngày 11/3, cổ phiếu Boeing đã mất khoảng 40 tỷ USD vốn hoá kể từ mức đỉnh năm 2019. Giá cổ phiếu này đã giảm khoảng 15% từ mức cao nhất vào ngày 1/3.

Boeing đã tuyên bố sẽ cập nhật phần mềm cho 737 Max trong vài tuần tới, nhưng không nói rõ liệu có điều chỉnh gì với phần cứng của máy bay.

"Để tương thích với động cơ lớn hơn và tiết kiệm nhiên liệu hơn của 737 Max, Boeing đã phải thiết kế lại cách lắp đặt động cơ trên máy bay này. Điều này làm thay đổi trọng tâm của máy bay và khiến nó có xu hướng hướng mũi lên trên trong quá trình bay, làm tăng khả năng rơi vào tình trạng mất lực năng cánh", Benjamin Zhang, nhà báo chuyên giao thông của Business Insider, nhận định.

Mất lực nâng cánh là một tình huống nguy hiểm khi chuyển động nâng của cánh không đủ để chống lại trọng lượng của máy bay, khiến nó bị mất kiểm soát và rơi xuống.

Theo thông tin từ Ethiopian Airlines, một trong hai phi công trên chuyến bay gặp nạn hôm 10/3 đã báo cáo về "vấn đề với hệ thống điều khiển bay" cho trạm kiểm soát không lưu vài phút trước khi rơi. Phi công này đã yêu cầu được trở lại sân bay quốc tế Bole ở Addis Ababa và đã được phép, chỉ 3 phút sau khi mất liên lạc, Asrat Begashaw, giám đốc quan hệ công chúng của Ethiopian Airlines cho biết. 

Theo Reuters, ngày 13/3, người phát ngôn của Ethiopian Airlines cho biết hãng này sẽ gửi hộp đen gồm thiết bị ghi dữ liệu bay và thiết bị ghi âm buồng lái tìm thấy được từ hiện trường tai nạn sang châu Âu để phân tích. Trước đó, Wall Street Journal cho biết các chuyên gia về an toàn hàng không của Mỹ đã cố gắng thuyết phục nước này gửi hộp đen sang cho Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia tại Mỹ. 

Lựa chọn gửi sang châu Âu thay vì Mỹ là một quyết định mang tính chiến lược của Ethiopian Airlines và chính phủ Ethiopia, ông Begashaw nói và cho biết công tác điều tra tại nước này sẽ do bộ trưởng giao thông vận tải chỉ đạo.