Thủ tướng đang xem xét dự thảo của Bộ Tài chính về chỉ thị tăng cường quản lý thị trường chứng khoán tự do và phát triển bền vững thị trường chứng khoán tập trung để ban hành trong tháng tới.

Chỉ thị này được dự báo sẽ “siết chặt” những cơn sóng ào ạt phát hành cổ phiếu riêng lẻ “chui” của các doanh nghiệp.

Trong 3 tháng cuối năm ngoái và tháng 1/2008, hàng loạt các công ty cổ phần đại chúng và công ty cổ phần chưa đăng ký trở thành công ty cổ phần đại chúng và những công ty cổ phần có tên tuổi trên thị trường ào ào phát hành cổ phiếu riêng lẻ “chui” để thành lập những công ty cổ phần mới “ăn theo” thương hiệu của công ty mẹ.

Làn sóng phát hành riêng lẻ nhiều nhất trong ngành dầu khí, điện và xây dựng và bất động sản. Có công ty ngay sau khi công bố chuyển từ doanh nghiệp Nhà nước sang công ty cổ phần đã “đẻ” ra một lúc 5 công ty cổ phần con với những ngành nghề kinh doanh tương tự như công ty mẹ.

Theo dự thảo chỉ thị, các cơ quan quản lý sẽ mạnh tay hơn nhiều với các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán, đặc biệt là vi phạm trong lĩnh vực công bố thông tin không đúng thực chất, mù mờ, không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình đối với các nhà đầu tư, gây thiệt hại lớn cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ, ít vốn và ảnh hưởng xấu đến môi trường đầu tư chứng khoán. Tổ chức phát hành cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn phải làm thủ tục đăng ký với cơ quan cấp đăng ký kinh doanh hoặc cơ quan quản lý cấp phép hoạt động.

Theo dự thảo, Ngân hàng Nhà nước sẽ quản lý chào bán cổ phiếu riêng lẻ đối với các ngân hàng thương mại cổ phần và các công ty tài chính cổ phần. Bộ Tài chính quản lý chào bán cổ phiếu riêng lẻ đối với các công ty cổ phần bảo hiểm, Ủy ban Chứng khoán quản lý chào bán cổ phiếu riêng lẻ đối với các công ty cổ phần chứng khoán, sở kế hoạch và đầu tư các tỉnh quản lý chào bán cổ phiếu riêng lẻ đối với các doanh nghiệp do sở kế hoạch và đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Những doanh nghiệp được phát hành cổ phiếu riêng lẻ gồm: doanh nghiệp thành lập mới dưới hình thức công ty cổ phần, các doanh nghiệp chuyển đổi thành công ty cổ phần bao gồm cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển đổi thành công ty cổ phần, trừ doanh nghiệp nhà nước thực hiện cổ phần hoá, công ty cổ phần và công ty đại chúng. Chào bán cổ phiếu riêng lẻ là việc phát hành cổ phiếu trực tiếp cho các tổ chức đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc dưới 100 nhà đầu tư không phải tổ chức đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Các doanh nghiệp không có chức năng đầu tư tài chính sẽ không được chào bán chứng khoán ra công chúng để huy động vốn góp vốn thành lập công ty cổ phần hay mua cổ phần của các công ty khác hoặc kinh doanh đầu tư chứng khoán. Các doanh nghiệp Nhà nước không được tham gia góp vốn thành lập, mua cổ phần của các công ty chứng khoán, các quỹ đầu tư chứng khoán, kể cả các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Dự thảo chỉ thị còn nghiêm cấm các tổ chức, cá nhân tổ chức giao dịch chứng khoán chui, không thông qua các các cơ quan có trách nhiệm, các công ty chứng khoán theo quy định của pháp luật.

Các hoạt động cung cấp thông tin về nhu cầu mua bán chứng khoán, giá cả chứng khoán trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng sẽ được kiểm soát chặt chẽ, nhất là thông tin rao vặt thị trường OTC của các website, những thông tin “đánh bóng” doanh nghiệp phát hành, những thông tin tạo ra cung cầu cổ phiếu ảo. Những nguời đứng đầu các phương tiện thông tin đại chúng phải đảm bảo sự chính xác, minh bạch về nguồn thông tin đã đăng tải.